*Γράφει η Μαρωβήτα Νικολαϊδου, Επικοινωνιολόγος – Πολιτικός Επιστήμων
Οι βουλευτικές εκλογές της Αλβανίας πραγματοποιούνται σε κλίμα έντονης πολιτικής πόλωσης, με τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα να διεκδικεί μια πρωτοφανή τέταρτη θητεία απέναντι στον ιστορικό του αντίπαλο Σαλί Μπερίσα. Παρά τα σκάνδαλα διαφθοράς που έχουν πλήξει τη διακυβέρνηση του Ράμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) εμφανίζεται ισχυρό, με στόχο την ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 84 εδρών.
Το Δημοκρατικό Κόμμα (PD), αν και παραδοσιακή δύναμη της αντιπολίτευσης, παρουσιάζεται αποδυναμωμένο λόγω εσωτερικών συγκρούσεων. Νέοι πολιτικοί σχηματισμοί με αντισυστημική ατζέντα διεκδικούν ρόλο ρυθμιστή, ειδικά αν δεν εξασφαλιστεί απόλυτη πλειοψηφία από το PS. Το αναλογικό εκλογικό σύστημα με περιφερειακή διάρθρωση και προτιμησιακή ψήφο ευνοεί οργανωμένα κομματικά δίκτυα, με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν στο PS άνω του 40% και στο PD περίπου 30%.
Καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία διαδραματίζει η SPAK, η Ειδική Δομή κατά της Διαφθοράς. Έρευνες και διώξεις έχουν ξεκινήσει, τόσο εναντίον στελεχών του PS, όσο και της αντιπολίτευσης.
Για πρώτη φορά συμμετέχουν ενεργά και οι Αλβανοί της διασποράς, με 245.000 αιτήσεις ψήφου από 85 χώρες, γεγονός που προσθέτει αβεβαιότητα και τεχνικές προκλήσεις στην κάλπη. Κεντρικά θέματα στην προεκλογική ατζέντα είναι η διαφθορά και το αυξημένο κόστος ζωής, με τον Ράμα να προβάλλει τα επιτεύγματα σε τουρισμό και υποδομές, απέναντι σε κοινωνική δυσφορία για τις διευρυνόμενες ανισότητες.
Το διακύβευμα των εκλογών ξεπερνά τα αλβανικά σύνορα. Η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, την οποία ο Ράμα φιλοδοξεί να ολοκληρώσει έως το 2027, εξαρτάται από την ικανότητα εφαρμογής μεταρρυθμίσεων.
Σημειώνεται ότι η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να διακόψει τη χρηματοδότηση μέσω USAID υπονομεύει κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, όπως η αλβανική προσπάθεια ενάντια στην ατιμωρησία της ελίτ. Το ίδιο ισχύει και για την αναστολή λειτουργίας του National Endowment for Democracy (NED), που περιορίζει τη δράση της κοινωνίας των πολιτών.
Η απόκλιση μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ σε ζητήματα ασφάλειας και εμπορίου θα έχει αντίκτυπο και στην περιοχή. Αυτό ενδέχεται να μετατρέψει τα Δυτικά Βαλκάνια από πεδίο συμπληρωματικής συνεργασίας σε χώρο γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Ουάσινγκτον και Βρυξελλών.
Η Αλβανία και το Μαυροβούνιο παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένα με τις Βρυξέλλες και επιδιώκουν ένταξη στην ΕΕ μέσα στα επόμενα χρόνια.
Στις 8 Μαΐου, στο πλαίσιο της Άτυπης Συνάντησης των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Βαρσοβία, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης επανέλαβε ότι «η Ελλάδα αποτέλεσε πάντοτε μια ενεργό δύναμη, μια επισπεύδουσα δύναμη στην ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια».
Οι σημερινές εκλογές είναι τεστ, τόσο για τη δημοκρατία στην Αλβανία, όσο και για την αξιοπιστία της πορείας της προς την Ευρώπη. Οι εξελίξεις την τοποθετούν στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (16–17 Μαΐου) στα Τίρανα, όπου θα συζητηθούν η διεύρυνση, η ασφάλεια και η σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια.
