*Γράφει ο Güldem Atabay – Οικονομολόγος
Ως οικονομολόγος, δεν γράφω σε πρώτο πρόσωπο. Τα λάθη πολιτικής που γίνονται στην οικονομική διαχείριση αργά ή γρήγορα αντικατοπτρίζονται στους μακροοικονομικούς δείκτες. Εάν τα πραγματικά νούμερα παραποιηθούν, η οικονομία αποδυναμώνεται από άλλη άποψη, ενώ τα αναδυόμενα οικονομικά στοιχεία θα εξακολουθούν να δείχνουν την αλήθεια.
Κατά τη γνώμη μου, ένας οικονομολόγος, ο οποίος γράφει μια στήλη, θα πρέπει να κάνει ό, τι καλύτερο μπορεί για να πει την ιστορία, πίσω από τους αριθμούς, χωρίς να αποκλίνει από τον κεντρικό άξονα. Η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στον τρόπο με τον οποίο οι σημερινές επιλογές διαμορφώνουν το μέλλον σε μια οικονομία, ενώ ως ένας αντικειμενικός αναλυτής θα πρέπει να προβεί και στις κατάλληλες προειδοποιήσεις.
Σύμφωνα λοιπόν με όλους τους παραπάνω κανόνες που εγώ η ίδια έθεσα, αρθρογραφώ σε εβδομαδιαία βάση, εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα για την διαδικτυακή εφημερίδα Ahval. Κατά την προσωπική μου άποψη, όταν κάποιος προσπαθεί να κινηθεί εντός του πλαισίου της σχέσης αιτίου – αποτελέσματος, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να μην χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο.
Συνεπώς, το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί μια εξαίρεση και ελπίζω να έχω την κατανόηση σας.
Την προηγούμενη εβδομάδα, δεν παρέδωσα τη συνηθισμένη μου στήλη στην εφημερίδα, διότι δεν μπορούσα να επιλέξω κάποιο θέμα, παρόλο που υπάρχει πληθώρα θεμάτων σχετικά με την Τουρκική οικονομία.
Θα μπορούσα να σταθώ στο ότι η τουρκική οικονομία πρόκειται να αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες όταν οι παγκόσμιες αγορές ανατραπούν το φθινόπωρο, δεδομένης της πώλησης 128 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας, η οποία διατηρεί τα καθαρά αποθέματα κλειδωμένα στα μείον 47 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μιλώντας για την τιμαριθμική αναπροσαρμογή πάνω από το ήμισυ του εγχώριου χρέους της Τουρκίας σε ξένο νόμισμα, κατά την περίοδο Αλμπαϊράκ, όταν το επίπεδο της λίρας «παραποιήθηκε» επίσημα, θα μπορούσα να προσπαθήσω να ρίξω φως στο πώς αυτό μπορεί να επιστρέψει την Τουρκία στις ημέρες κρίσης του 2001, όταν τα αποθέματα της Ομοσπονδιακής τράπεζας άρχισαν να μειώνονται.
Θα μπορούσα να προσπαθήσω να εξηγήσω πώς η συμφόρηση του χρέους, η αύξηση του κόστους παραγωγής και τα άχρηστα γεωργικά προϊόντα θα προκαλέσουν σύντομα επισιτιστική κρίση, τώρα μάλιστα που υφίσταται και μια σοβαρή περίοδος ξηρασίας. Καθώς ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων καίει τις τσέπες όλων στην Τουρκία, θα μπορούσα να υπενθυμίσω στο τουρκικό κράτος τα “καθήκοντά” του, αναφέροντας ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί και μάλιστα, μπορεί να μετατραπεί σε κοινωνική κρίση, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο ποσοστό πείνας και φτώχειας σε ολόκληρη τη χώρα.
Και ενώ η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ετοιμάζεται να επενδύσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα μεγάλο λάθος, όπως την κατασκευή του τεχνητού καναλιού υπό το όνομα «Kanal Istanbul», θα μπορούσα να τονίσω το υψηλό ποσοστό ανεργίας των γυναικών και των νέων στην Τουρκία, και να παροτρύνω την κυβέρνηση να ανακατευθύνει τέτοιους πολύτιμους πόρους στην καταπολέμηση αυτού του ποσοστό ανεργίας (28%) σε ολόκληρη την Τουρκία. Θα μπορούσα επίσης να θίξω την έννοια του «ανεκτού επιπέδου άσκησης βίας κατά των γυναικών» που ενστερνίζεται τώρα η νέα υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικών Υποθέσεων Derya Tanık και να εξηγήσω γιατί το πρόβλημα παραμένει άλυτο, συνδυάζοντας το με το χαμηλό επίπεδο απασχόλησης των γυναικών στη χώρα.
Θα μπορούσα να συσχετίσω την κατάρρευση των θεσμικών δομών της Δημοκρατίας της Τουρκίας με την ικανότητα της Τουρκίας να προσελκύει ζεστό χρήμα μόνο σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, επισημαίνοντας τη φυλάκιση του φιλάνθρωπου Osman Kavala και του Κούρδου πολιτικού Selahattin Demirtaş, παρά τις εκκλήσεις του ΕΔΑΔ για την απελευθέρωσή τους.
Θα μπορούσα να εξετάσω την παγκόσμια οικονομία και να επεκταθώ στον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές αλλαγές που προκαλούνται από τις φτωχές μάζες έχουν ωθήσει ακόμη και θεσμούς όπως το ΔΝΤ να επανεξετάσουν τις έννοιες του φόρου καθαρής περιουσίας και της εγγύησης του ελάχιστου εισοδήματος. Θα μπορούσα να προσπαθήσω και να καταλήξω στην ιδέα ότι θα πρέπει να συζητηθεί μια παρόμοια προσέγγιση στην Τουρκία, ως δικαίωμα στην υπηκοότητα, συμπυκνώνοντας τις μάζες των παράνομων εργαζομένων.
Ή θα μπορούσα να μιλήσω για την κρίση στον τομέα της εκπαίδευσης εξαιτίας του COVID-19, και για το γεγονός ότι τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια παιδιά έχουν στερηθεί την εκπαίδευση στην Τουρκία κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Για το πεπαλαιωμένο εκπαιδευτικό σύστημα, το νεανικό και άνεργο τμήμα του πληθυσμού που δεν μπορεί καν να καταλάβει τι διαβάζει, για το γεγονός ότι 25 εκατομμύρια νέοι δεν θα μπορούν να είναι παραγωγικοί στο μέλλον λόγω έλλειψης δεξιοτήτων και πως αυτό αποτελεί από μόνο του καταστροφή, για το ότι οι νέοι προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα… Θα μπορούσα να εξετάσω την ακραία μνησικακία, την χωρίς καμία δεξιότητα προσέγγιση της σημερινής κυβέρνησης, η οποία αντιμετωπίζει τα τελευταία εναπομείναντα αξιοσέβαστα εκπαιδευτικά ιδρύματα ως εχθρικά προπύργια που πρέπει να κατακτηθούν.
Όμως, δεν μπορούσα να βρω την ενέργεια να επεκταθώ σε όλα αυτά τα ζωτικής σημασίας ζητήματα.
Γιατί? Εξαιτίας των αποκαλύψεων του αρχηγού της μαφίας Sedat Peker. Οι ομολογίες του αυτό το μήνα έχουν αφήσει πολλούς από εμάς αντιμέτωπους με τον «βάλτο» στον οποίο είναι χωμένη η Τουρκία, ενώ ο Πεκέρ παίζει το ρόλο του «αιτούντος πολιτικό άσυλο» και εκθέτει το δικό του σκοτεινό παρελθόν, όντας εξοργισμένος με τη σημερινή κυβέρνηση επειδή τον εγκατέλειψε.
Όπως εξήγησε πολύ καλά ο Ünsal Ünlü στη δική του εκπομπή, «η ύπαρξη συνέχειας στο κράτος είναι απαραίτητη». Δεν μπορώ να μην αισθάνομαι ναυτία, καθώς βλέπω πως η σημερινή Τουρκία είναι η επέκταση του εφιάλτη της δεκαετίας του 1990.
Δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι όλους τους αξιοπρεπείς ανθρώπους, των οποίων οι ζωές έχουν χαθεί ή καταστραφεί τα τελευταία 10 χρόνια. Έχοντας ζήσει αρκετά ώστε να γνωρίζω ότι οι εμπιστευτικές μαρτυρίες του Πεκέρ αντικατοπτρίζουν τις αντι-αντάρτικες πράξεις της Τουρκίας, αν και δεν αποτελεί κάτι καινούριο, δεν μπορώ να απαλλαγώ από την απαισιοδοξία που με κατακλύζει, συναίσθημα το οποίο για τη σημαντική πλειοψηφία των ανθρώπων στην Τουρκία είναι καινούριο. Δεν μπορώ να συμφιλιωθώ με το γεγονός ότι η «μεγάλη» ιστορία της Τουρκίας έχει γίνει το πιο βασικό εργαλείο για τις δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα, μετά το 2018 και τη μετάβαση στο προεδρικό σύστημα, το οποίο κατέστρεψε τα «εναπομείναντα ερείπια αυτού που μπορεί να αποκαλείται σύστημα» στη χώρα.
Ως παιδί με γονείς δικηγόρους, οι οποίοι μάλιστα σέβονταν βαθιά τη δικαιοσύνη, δεν αντέχω την παθητικότητα του μηχανισμού της δικαιοσύνης όταν γνωρίζουμε ότι έχει σκοπίμως καταρρεύσει.
Αποτελεί πια δικό πρόβλημα, όταν τα νεοεμφανιζόμενα κόμματα της αντιπολίτευσης από τις τάξεις του ΑΚΡ δεν δηλώνουν τι έχουν δει όλα αυτά τα χρόνια, όπως προφανώς κάνει ο Πεκέρ, ή δεν δίνουν τουλάχιστον μια αμυδρή ιδέα για το τι συνέβαινε.
Κατά τη διάρκεια της αντίστροφης μέτρησης για τις εκλογές, θεωρώ όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποκριτές. Δεν μπορούν να φωνάξουν πώς και από ποιον απομυθοποιείται το κράτος και δεν μπορούν να υποσχεθούν ότι θα προσληφθούν εισαγγελείς με καθαρό ιστορικό και με υψηλή εξουσία, για να διερευνήσουν δια παντός τις κατηγορίες για τις σχέσεις τους κράτους και των ΜΜΕ με τη μαφία.
Όταν ακούω τον Πεκέρ να περιγράφει λεπτομερώς τη δολοφονία του μεγάλου δημοσιογράφου Uğur Mumcu, θυμάμαι ξεκάθαρα εκείνο το πρωινό που ήμουν 21 και άκουσα τα νέα πρώτη φορά. Δεν μπορώ παρά να αισθανθώ το ίδιο βάρος, ντροπή και θλίψη που ένοιωθα και τότε.
*Μετάφραση: Μεταφραστικό Τμήμα Θρακικού Πρακτορείου Ειδήσεων