«Αν ξεχάσουμε τους νεκρούς είναι σαν να τους σκοτώνουμε για δεύτερη φορά.» ― Ελί Βιζέλ, Η νύχτα
Πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, οι συμμαχικές δυνάμεις απελευθέρωσαν το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου, θέτοντας τέλος στο πιο αποτρόπαιο έγκλημα της ευρωπαϊκής ιστορίας, την προγραμματισμένη εξόντωση των Εβραίων στην Ευρώπη. Έξι εκατομμύρια Εβραίοι, παιδιά, γυναίκες και άνδρες, δολοφονήθηκαν και εκατομμύρια άλλοι αθώοι, μεταξύ των οποίων εκατοντάδες χιλιάδες Ρομά, διώχθηκαν λόγω της εθνοτικής καταγωγής τους. Το τίμημα αυτό ήταν ανείπωτα βαρύ, αλλά δεν θα μπορούσε να υπάρξει συμβολικότερη και θριαμβευτικότερη νίκη κατά του ναζισμού από τον εορτασμό της επετείου αυτής στο Ισραήλ.
Ο ρεβιζιονισμός και η έλλειψη παιδείας απειλούν τη συναντίληψη για τον μοναδικό χαρακτήρα του Ολοκαυτώματος η οποία είναι απαραίτητη για να γίνουν πλέον πράξη οι λέξεις «ποτέ ξανά». Συμμετέχοντας στη σημερινή συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στην Ιερουσαλήμ, ενώνουμε τη φωνή μας μ’ εκείνους που είναι αποφασισμένοι να αντιπαρατεθούν στους εξτρεμιστές και τους λαϊκιστές όταν προσπαθούν να ξεπεράσουν τα όρια και να αμφισβητήσουν – για μια ακόμη φορά – το δικαίωμα όλων των ανθρώπων στην αξιοπρέπεια και την ισότητα.
Το Ολοκαύτωμα ήταν μια ευρωπαϊκή τραγωδία, ένα σημείο καμπής στην ιστορία μας, και η κληρονομιά της είναι συνυφασμένη με το DNA της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους των ευρωπαϊκών αξιών. Για μια Ευρώπη που θέτει την ανθρωπότητα στο επίκεντρό της, η οποία προστατεύεται από το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Βρισκόμαστε σ’ ένα σταυροδρόμι. Καθώς ο αριθμός των επιζώντων μειώνεται, θα πρέπει να βρούμε νέους τρόπους για να θυμόμαστε, ενστερνιζόμενοι τις μαρτυρίες των απογόνων τους. Μας θυμίζουν ότι πρέπει να επαγρυπνούμε γιατί το κύμα του αντισημιτισμού απειλεί τις πολύτιμες αξίες μας — τον πλουραλισμό, την ποικιλομορφία, την ανεξιθρησκεία και την ελευθερία της έκφρασης. Αξίες στις οποίες οι μειονότητες έχουν θέση: όλες τις μειονότητες, πάντοτε. Οι εβραϊκές κοινότητες έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και δεν θα πάψουν να αποτελούν μέρος της. Κάθε κομμάτι της κοινωνίας μας, νέο και παλιό, πρέπει να διδαχτεί από το Ολοκαύτωμα.
Έχουμε καθήκον να συμπαρασταθούμε στις εβραϊκές κοινότητες, καθώς αισθάνονται και πάλι ότι απειλούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη — πιο πρόσφατα στην πόλη Χάλε της Γερμανίας. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν την κοινή πεποίθηση ότι καμιά μορφή ρατσισμού, αντισημιτισμού ή μίσους δεν έχει θέση στην Ευρώπη και θα κάνουμε το παν για την αντιμετώπισή τους. Οι κρατικές αρχές, καθώς και οι φορείς από όλους τους τομείς της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να επιβεβαιώσουν εκ νέου την αδιάλειπτη επαγρύπνηση της Ευρώπης όποτε και όπου απειλούνται οι δημοκρατικές αξίες.
Δεν μπορούμε να αλλάξουμε την ιστορία, αλλά τα διδάγματα της ιστορίας μπορούν να μας αλλάξουν.
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σαρλ Μισέλ, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Νταβίντ Μαρία Σασόλι, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
