Συνεχίζεται η σεισμική δραστηριότητα στις Κυκλάδες με δύο νέους σεισμούς την Κυριακή (09/02) λίγο μετά τις 09:00 το βράδυ, μεγέθους 4,7 και 5 βαθμών της Κλίμακας Ρίχτερ στην ίδια θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Σαντορίνη και Αμοργό.
Σε εγρήγορση βρίσκονται οι Αρχές, οι σεισμολόγοι και οι κάτοικοι των νησιών ενώ σεισμογράφοι έχουν εγκατασταθεί σε πολλά σημεία για τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων που θα βοηθήσουν στην ανάλυση του φαινομένου.
Τι αναφέρει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Σε ανακοίνωση προέβη το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για τη σεισμική δραστηριότητα που καταγράφηκε την Κυριακή (09/02) στις Κυκλάδες. Όπως ανέφερε: «Ανακοίνωση σεισμού της 09/02/2025: Εκ μέρους των τεσσάρων φορέων συγκρότησης του Ενιαίου Εθνικού Σεισμολογικού Δικτύου, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών ανακοινώνει ότι σήμερα, στις 20:53 ώρα Ελλάδος, το σεισμολογικό δίκτυο κατέγραψε Ασθενή σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.7 στην κλίμακα Richter. Ο σεισμός έγινε σε απόσταση 230 χλμ. ΝΑ των Αθηνών. Το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται στο θαλάσσιο χώρο 21 χλμ. ΝΝΔ της Αρκεσίνης Αμοργού».
Είχαν προηγηθεί στις 21.16 σημειώθηκε και νέα δόνηση μεγέθους 4,4 Ρίχτερ σε βάθος 10 χιλιόμετρα και επίκεντρο 13χιλιόμετρα νότια – νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.
Στις 20.53 σημειώθηκε δόνηση 4,5 Ρίχτερ με εστιακό βάθος τα 5 χιλιόμετρα και το επίκεντρο 21 βόρεια – βορειοδυτικά της Ανάφης. Νωρίτερα στις 20.41 έγινε σεισμός 4,2 Ρίχτερ με επίκεντρο 21 χιλιόμετρα νότια – νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.
To απόγευμα της Κυριακής και συγκεκριμένα στις 17.16 σημειώθηκε σεισμός έντασης 4,4 Ρίχτερ σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο με το επίκεντρο να προσδιορίζεται 21 χιλιόμετρα νότια – νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.
Το Ευρωμεσογειακό ανέφερε ότι ο σεισμός είχε ένταση 4,6 Ρίχτερ και είχε επίκεντρο τα Δωδεκάνησα. Το εστιακό βάθος της δόνησης υπολογίστηκε στα 14 χιλιόμετρα.
Κλειστά σχολεία
Σε εγρήγορση παραμένουν αρχές, σεισμολόγοι και κάτοικοι των νησιών, με τις δονήσεις, πάντως, να είναι πιο αραιές. Εκτός από τη Σαντορίνη, Αμοργό, Ίο και Ανάφη, κλειστά θα παραμείνουν τα σχολεία Δευτέρα και Τρίτη σε Νάξο, Πάρο, Αντίπαρο και Κίμωλο.
Από τις αυτοψίες προκύπτει ότι δεν υπάρχουν ζημιές σε κτίρια, εκτός από κάποια παλιά ερειπωμένα τα οποία ως επί των πλείστων δεν κατοικούνται. Τα κτίρια δεν επιβαρύνονται με τέτοιες δονήσεις, ανέφερε ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας.
Έρευνες στα πετρώματα και εκτιμήσεις σεισμολόγων
Στο μεταξύ, οι ερευνητές στο Καμάρι της Σαντορίνης έχουν ξεκινήσει μετρήσεις βαρύτητας των πετρωμάτων. «Οι μετρήσεις αυτές μας δείχνουν την πυκνότητα των πετρωμάτων μέσα στα έγκατα της Γης για να συγκριθούν με τις μετρήσεις του 2011 – 12 και να πάμε σε βαθύτερα και όχι μόνο στην επιφάνεια που εξετάζουμε μέχρι στιγμής», εξηγεί η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ, Εύη Νομικού.
Από πλευράς του, ο Βασίλης Καραστάθης επανέλαβε ότι δεν τέθηκε ποτέ θέμα ηφαιστειακής έκρηξης, ενώ οι μετρήσεις στους σταθμούς των επιστημόνων μέσα στην καλντέρα δείχνουν σταθεροποίηση της ανύψωσης.
Παράλληλα, ο Αθανάσιος Γκανάς σημείωσε ότι «είχαν σημειωθεί περίπου 4 εκατοστά ανύψωσης. Από 2-3 Αυγούστου περίπου του 2024 μέχρι και σήμερα ήταν 4 εκατοστά στο σταθμό στο Ημεροβίγλι. Όσο απομακρυνόμαστε από το Ημεροβίγλι και πιο νότια αυτό μειώνεται σε 2 εκ. και 1 εκατ.».
Ενώ, ο καθηγητής Σεισμολογίας στο ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, μιλώντας στην ΕΡΤ, εκτίμησε ότι η ακολουθία θα συνεχιστεί με αυτόν τον χαρακτήρα και θα πρέπει όλοι να επιδείξουν υπομονή μέχρι την πλήρη αποκλιμάκωση του φαινομένου.
«Όταν λέμε ότι κάτι θα κρατήσει καιρό δημιουργείται η ψευδαίσθηση στον κόσμο ότι κάτι θα αλλάξει μέρα με τη μέρα. Είτε είναι σμηνοσειρά, είτε προσεισμική ακολουθία, κρατάει εβδομάδες, καμιά φορά και μήνες. Είναι δυσάρεστο το μήνυμα αλλά έτσι είναι. Η ακολουθία θα συνεχίσει και μάλιστα με αυτόν τον χαρακτήρα. Επειδή έχει ένα συγκεκριμένο μηχανισμό που δημιουργείται, υπάρχουν επεισοδιακές γεννέσεις σεισμών, δηλαδή γίνονται σε ομαδούλες. Μέσα σε δύο, τρεις ώρες θα γίνουν ένα πεντάρι, ένα τεσσάρι κτλ και μετά θα περάσουν 12 – 16 ώρες, θα ηρεμήσει η ακολουθία και μετά θα ξαναγίνουν κάποια σεισμοί και κάθε φορά θα έχουμε αυτή την παρεξήγηση» τόνισε.
«Θα κάνει εβδομάδες να περάσει από το πράγμα. Πρέπει να προσανατολιστούμε και εμείς και η τοπική κοινωνία ότι έτσι, με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρξει, αν υπάρξει, αποκλιμάκωση. Δεν είναι κάτι το οποίο αύριο θα αλλάξει ξαφνικά και θα σβήσει η ακολουθία» πρόσθεσε.
Τι γίνεται με το ηφαίστειο
Η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού, σχολιάζοντας τις προβλέψεις και τις φήμες για έκρηξη του ηφαιστείου, ζητά «να εστιάσουμε στη σεισμική δραστηριότητα. Μιλάμε για έντονη σεισμική δραστηριότητα στον βυθό της Σαντορίνης δίπλα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο». Η ίδια, μάλιστα, που επί χρόνια μελετά την ηφαιστειακή ζώνη της Σαντορίνης, ζήτησε και από τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας να είναι προσεκτικοί στις δηλώσεις τους, ειδικά για τις αναφορές ότι αναμένεται έκρηξη του Κολούμπο. «Ας έρθουν να μας δείξουν τα δεδομένα που το στηρίζουν αυτό», είπε.
Πότε θα τελειώσει;
Εάν υπάρχει κάτι που να βασανίζει τους κατοίκους της Σαντορίνης περισσότερο από τον φόβο του σεισμού, αυτό είναι η ατέλειωτη αναμονή να ολοκληρωθεί το φαινόμενο. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι σχεδόν αυτονόητο: μέχρι πότε θα πρέπει να περιμένουμε για να σταματήσει αυτό το σμήνος σεισμών και να επιστρέψει η ζωή στην κανονικότητα ή, εν πάση περιπτώσει, να γίνει ό,τι είναι να γίνει;
Και εδώ οι επιστήμονες είναι πολύ προσεκτικοί σε αυτά που λένε παρατηρώντας την εξέλιξη του φαινομένου. Μια αχτίδα αισιοδοξίας, ωστόσο, φαίνεται ότι αρχίζει να εμφανίζεται. Για παράδειγμα, ο Κώστας Παπαζάχος λέει ότι «κάθε μέρα, νομίζω, πηγαίνουμε ελαφρά προς το καλύτερο, αλλά δεν θα είναι τόσο γρήγορη η απεμπλοκή μας. Θα πρέπει να κάνουν οι κάτοικοι εδώ μια μικρή υπομονή, ίσως και την επόμενη εβδομάδα. Ελπίζω τα πράγματα να πηγαίνουν προς το καλύτερο».
Ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Βασίλης Καραστάθης φαίνεται να συμφωνεί με το συμπέρασμα της έκθεσης του ΕΚΠΑ που βλέπει το φαινόμενο να έχει σταθεροποιηθεί. Αυτό, κατά τον σεισμολόγο, είναι καλό, καθώς μπορεί να οδηγήσει στη «λήξη συναγερμού». «Είμαστε σε φάση σταθερότητας», λέει ο κ. Καραστάθης, συνεχίζοντας ότι « από τη μία στιγμή στην άλλη μπορεί να πάμε σε αποκλιμάκωση». Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, πάντως, όταν ερωτάται σχετικά, απαντά ότι «είναι απροσδιόριστο το πότε θα έρθει η αποκλιμάκωση».
Τα ρήγματα
Αυτές τις μέρες στα γραφεία των επιστημόνων επικρατεί αναβρασμός. Καταγράφουν τα δεδομένα που δίνουν οι διαρκείς δονήσεις τις οποίες «τοποθετούν» επάνω στα χαρτογραφημένα ρήγματα και στα ηφαίστεια, κάτω από τα οποία ρέει το μάγμα. Στη σεισμοηφαιστειακή κρίση του 2011-12 στον μαγματικό θάλαμο είχαν μπει 12,6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα μάγματος. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία για την κρίση που ξεκίνησε τον περασμένο Αύγουστο, έχουν μπει 5 εκατομμύρια κυβικά μάγματος.
Την απάντηση ως προς τη συμπεριφορά της γης στο Αιγαίο αυτό το διάστημα, ωστόσο, δίνει το σύστημα ρηγμάτων από το οποίο προέρχεται αυτό το σμήνος σεισμών.
Οπως εξήγησε η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού, η οποία συμμετείχε και στην επίσημη ενημέρωση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη το μεσημέρι της Τετάρτης, «έχει δραστηριοποιηθεί όλος ο χώρος δίπλα στο ρήγμα της Ανύδρου, το οποίο εμείς αποκαλούμε τεκτονικό κέρας γύρω από την Ανυδρο».
Αυτό ακριβώς το κέρας είναι μια περιοχή με μικρά ρήγματα που δίνουν σεισμούς μικρών μεγεθών και, σύμφωνα με τα στοιχεία των επιστημόνων, δεν έχουν τη δυναμική να ενεργοποιήσουν μεγαλύτερα και άρα να προκαλέσουν ντόμινο με μεγαλύτερο σεισμό.
Η κυρία Νομικού είπε ότι «πρόκειται για μια περιοχή που τεμαχίζεται από πολλές μικρότερες ζώνες και γι’ αυτό έχουμε πολλούς μικρούς σεισμούς: γιατί κάθε φορά ενεργοποιείται μια διαφορετική περιοχή».
Η περιοχή αυτή βρίσκεται κοντά στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο. Πρόκειται για τη μικρή ακατοίκητη νησίδα των νοτιοανατολικών Κυκλάδων Ανυδρο ή Αμοργοπούλα. Βρίσκεται στο κέντρο περίπου του θαλάσσιου χώρου που περικλείεται από τα νησιά Σαντορίνη, Αμοργό, Ιο, Ανάφη και Αστυπάλαια.
Απέχει 10 ναυτικά μίλια από την Αμοργό και περίπου 15 από τη Σαντορίνη. Διοικητικά ανήκει στην κοινότητα Αρκεσίνης του Δήμου Αμοργού, ενώ πριν το 2011 ανήκε στο τοπικό διαμέρισμα Θήρας του Δήμου Θήρας. Η Αμοργοπούλα είναι ιδιόκτητο νησί από το 1860. Η έκτασή της είναι περίπου 1.200 στρέμματα.
