Ο Διονύσης Σαββόπουλος, για τη μουσική, την ποίηση και τη συλλογική μας μνήμη, μένει ως ένας “πολύμουσος”, όπως τον αποκάλεσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος — ένας άνθρωπος που ένωνε το ελληνικό, το ρωμαίικο και το οικουμενικό.
Ανάμεσα στις πολλές στιγμές της λαμπρής του πορείας, ξεχωρίζει η σχέση του με τον Ελληνισμό της Πόλης, με το Ζωγράφειο Λύκειο, και φυσικά με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εκεί, όπου η φωνή του συναντήθηκε με την ιστορία και την πνευματικότητα της Ρωμιοσύνης, όπως χαρακτηριστικά γράφει σε κείμενό του ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος στο fosfanariou.gr
Μια ανεπανάληπτη βραδιά στο Ζωγράφειο
Ήταν Κυριακή 11 Απριλίου 2010, όταν το ιστορικό Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινουπόλεως γέμισε μουσική και συγκίνηση.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος έδωσε συναυλία μαζί με την ορχήστρα και τη χορωδία των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη από τη Θεσσαλονίκη. Ήταν μια πρωτοβουλία της Άσπας Χασιώτη, Γενικής Διευθύντριας των Εκπαιδευτηρίων, που είχε και την καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς.
Στην εκδήλωση παρέστη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος συγκινημένος ευλόγησε την προσπάθεια και απηύθυνε έναν εκτενή και λυρικό λόγο για τον Έλληνα δημιουργό.
🕊️ «Ο πολύμουσος κ. Σαββόπουλος και κορυφαίος Έλλην “μελωδός”, ήγουν ερμηνευτής των δικών του στιχηρών ιδιομέλων, παλαιόθεν μας συγκινεί με το “Φορτηγό” του, το “Περιβόλι του τρελού”, τον “Μπάλλο”, τα “Τραγούδια που έγραψε για φίλους”, τον “Καραγκιόζη” του, το “Σαββόραμα”, τις “Πρεσθλάβες” του και τόσα άλλα υπέροχα έργα του», τόνισε ο Πατριάρχης, προσθέτοντας:
«Τα έργα του είναι διαποτισμένα με πολλή ανθρωπιά, ευθύνη έναντι της ιστορίας του Γένους, ευαισθησία για την αγωνία των νέων και πολλή Ρωμηοσύνη.»
Ο Πατριάρχης δεν παρέλειψε να θυμηθεί τις «Ακτίνες του Βορρά», όταν ο νεαρός Σαββόπουλος, λίγο μετά την εκλογή του Βαρθολομαίου, του αφιέρωνε στίχους και ευχές:
«Της καρδιάς σου η βασίλισσα υπάρχει και αιχμάλωτη στέκει στα μάτια σου εμπρός,
σαν τον Θρόνον του νέου Πατριάρχη — ο Θεός να του δίνη δύναμη και φως.»
Κλείνοντας τον λόγο του, ο Πατριάρχης είπε με συγκίνηση:
🕯️ «Μύρισε άνοιξη απόψε στο Ζωγράφειο. “Έαρ γλυκύτατον”, παράλληλον προς το έαρ της Αναστάσεως και το φυσικό έαρ του ξανθού Απρίλη.
Να έλθετε ξανά! Τα νιάτα της Ομογενείας χρειάζονται την παρουσία σας.
Η Πόλις την χρειάζεται. Εδώ δεν είσθε ξένος — η Κωνσταντινούπολις είναι πάντοτε η Αγία Σιών του Γένους, το πατρικό σπίτι όλων μας!»
Ο Σαββόπουλος και οι μαθητές της Ρωμιοσύνης
Η συναυλία εκείνης της άνοιξης είχε κάτι το ανεπανάληπτο: ήταν συνάντηση γενεών και παραδόσεων.
Οι μαθητές του Ζωγραφείου, μαζί με τους συνομηλίκους τους από τη Θεσσαλονίκη, τραγούδησαν κομμάτια από το έργο του Σαββόπουλου αλλά και παραδοσιακά τραγούδια της Πόλης.
Ο ίδιος ο Σαββόπουλος μίλησε στους μαθητές με την τρυφερότητα ενός ανθρώπου που βλέπει στο βλέμμα των νέων την ελπίδα του Γένους:
🎤 «Η χορωδία σας είναι ένα άνοιγμα ψυχής», είπε, και πρόσθεσε με στοχασμό:
«Τα προβλήματά μας έχουν μία διατύπωση οικονομική, αλλά κατά βάθος όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι οικονομικά. Είναι ηθικής και πνευματικής τάξεως.
Ίσως αυτή η δύσκολη στιγμή να είναι ευκαιρία να αλλάξουμε λίγο μυαλά, ώστε να σωθεί το ελληνικό στοιχείο μέσα κι έξω από την Ελλάδα.»
Ο Διευθυντής του Ζωγραφείου, Γιάννης Δεμιρτζόγλου, τον καλωσόρισε λέγοντας:
«Το Ζωγράφειο άνοιξε απόψε τις πόρτες του για έναν Έλληνα που δεν έπαψε να μας θυμίζει ποιοι είμαστε και πού ανήκουμε.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι ένας καλλιτέχνης που μιλά με γλώσσα Ρωμηοσύνης και αγάπης.»
Η Αικατερίνη Μαντουλίδου, πρόεδρος των Εκπαιδευτηρίων, τόνισε πως «η συνεργασία των δύο σχολείων, της Πόλης και της Θεσσαλονίκης, είναι ένα μήνυμα συνέχειας, φιλίας και πίστης στη νεολαία».
Η Άσπα Χασιώτη, εμπνεύστρια της συναυλίας, σημείωσε:
«Ήταν όνειρο ζωής να ενώσουμε τις φωνές των μαθητών μας με τον Διονύση Σαββόπουλο, να τραγουδήσουμε για τη Ρωμιοσύνη, όχι σαν νοσταλγία, αλλά σαν ζώσα παράδοση που εμπνέει το αύριο.»
Και ο δημοσιογράφος Κώστας Μπλιάτκας, συγγραφέας του βιβλίου «Υπόγεια Διαδρομή» για τη ζωή και το έργο του Σαββόπουλου, μίλησε για «έναν καλλιτέχνη που ξέρει να σκάβει στο βάθος της ελληνικής ψυχής και να βρίσκει εκεί φως, όχι σκοτάδι».
Η ύψιστη τιμή – «Επίτιμος Ζωγραφειώτης»
Η σχέση του Σαββόπουλου με το Ζωγράφειο δεν σταμάτησε εκεί.
Τον Νοέμβριο του 2014, σε μια εορταστική εκδήλωση του σχολείου, ο Διονύσης Σαββόπουλος ανακηρύχθηκε Επίτιμος Ζωγραφειώτης για την 50ετή προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι.
Την τιμητική πλακέτα του απένειμε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος, απευθυνόμενος στον Σαββόπουλο, είπε λόγια γεμάτα αγάπη και σεβασμό:
🕊️ «Φίλτατε κύριε Σαββόπουλε,
Ἡ παρουσία σας καὶ ἡ συμμετοχή σας εἰς τὰς ἐκδηλώσεις τῶν μαθητῶν τοῦ Ζωγραφείου μᾶς δίνει κάθε φορὰ μεγάλην χαράν.
Τὰ τραγούδια σας μᾶς γεμίζoυν μὲ ἐνθουσιασμόν, μᾶς ταξιδεύουν εἰς τὴν ἱστορίαν καὶ τὴν παράδοσιν τῆς Ρωμηοσύνης…
μᾶς μεταγγίζουν αἰσιοδοξία μὲ τὴν εὐχὴν “νὰ μᾶς ἔχει ὁ Θεὸς γερούς, πάντα ν᾽ ἀνταμώνουμε καὶ νὰ ξεφαντώνουμε.”»
Η εκδήλωση εκείνη υπήρξε ένα συμβολικό επιστέγασμα μιας σχέσης αγάπης και αμοιβαίου σεβασμού.
Ο Σαββόπουλος, Κωνσταντινουπολίτης στην καταγωγή από τον πατέρα του Γεώργιο Σαββόπουλο, ένιωθε πως επέστρεφε στον τόπο των ριζών του — εκεί όπου «το αυγό του αετού δυο κεφαλές πετάει», όπως είπε κάποτε ο Πατριάρχης.
Ένα τραγούδι που συνεχίζεται
Ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν υπήρξε απλώς τραγουδοποιός· υπήρξε ποιητής της ελληνικής αυτογνωσίας.
Στην Πόλη, ανάμεσα σε νέους μαθητές και σε μια κοινότητα που φυλά τη φλόγα του Γένους, βρήκε τον χώρο όπου η μουσική του έγινε προσευχή και μαρτυρία.
Η Ρωμιοσύνη της Κωνσταντινούπολης τον αγκάλιασε γιατί αναγνώρισε σ’ αυτόν έναν αληθινό ρωμιό της ψυχής, έναν άνθρωπο που μετέτρεψε το τραγούδι σε γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον.
Και όπως είπε τότε ο ίδιος:
«Ίσως αυτή η δύσκολη στιγμή να είναι ευκαιρία να αλλάξουμε λίγο μυαλά — για να σωθεί το ελληνικό στοιχείο, μέσα κι έξω από την Ελλάδα.»
