Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως ονομάζεται η τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κατά την οποία τιμάται ο Σταυρός, το σύμβολο της χριστιανικής πίστης.
Πρόκειται για δεσποτική εορτή, η οποία έχει τις ρίζες της στην Παλαιστίνη, όταν την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Μαρτίου εορταζόταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.
Η Κυριακή αυτή είναι η μεσονηστήσιμη, βρίσκεται δηλαδή στο μέσο της σαραντάημερης νηστείας. Οι χριστιανοί ατενίζοντας και προσκυνώντας το Σταυρό, θυμούνται το πάθος του Χριστού και παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν τη νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα.
Στη σημερινή Ευαγγελική περικοπή, ο Χριστός απευθύνεται προς τους ανθρώπους και ορίζει τις προϋποθέσεις με τις οποίες μπορεί να γίνει κάποιος Χριστιανός. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν… ». Δεν πιέζει κανένα, σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, η οποία είναι το διακριτικό γνώρισμα του ανθρώπου και η αληθινή αξία που έχει να επιδείξει ο άνθρωπος, και καλεί χωρίς εξαναγκασμό, να υποταχθούμε στο άγιο θέλημά του.
Όποιος επιθυμεί να ακολουθήσει τον Κύριο και να γίνει μαθητής του, θα πρέπει να απαρνηθεί τον αμαρτωλό εαυτό του, να σηκώσει το σταυρό του και έπειτα να Τον ακολουθήσει.
Θα πρέπει να αποκόψει κάθε σχέση και επικοινωνία με τον παλαιό άνθρωπο που φέρει εντός του, να νεκρώσει τα πάθη του και να αποφασίσει να υπομείνει για τον Ιησού θλίψεις, δοκιμασίες ακόμη και θάνατο, όπως οι τόσοι Άγιοί μας που κοσμούν τα τέμπλα και τους τοίχους των Ιερών μας Ναών.
Ο Κύριος θέλει να μας δείξει ότι ο δρόμος της αυτοθυσίας, ο δρόμος της αγάπης, ο δρόμος μακριά από τον προσωπικό μας εγωισμό, είναι μεν δύσκολος, αλλά οδηγεί στη σωτηρία και την όντως ζωή.
Δύο είδη σταυρών, λοιπόν, προβάλλονται σήμερα ενώπιόν μας. Ο ένας είναι ο σταυρός που προσκυνούμε, στον οποίο σταυρώθηκε ο Σωτήρας του κόσμου. Ο άλλος είναι ο σταυρός που πρέπει να σηκώσει ο κάθε άνθρωπος.
Από σύμβολο θανάτου, στον οποίο σταυρώνονταν οι κακούργοι και οι ληστές, όπως αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη στους λαούς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μεταβάλλεται σε σύμβολο νίκης, δείχνοντας την πλουσιοπάροχη αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο.
Στο σημερινό Ευαγγέλιο, ο Κύριος, σε όλους εκείνους που επιθυμούν τη σωτηρία τους, τους προσφέρει το σταυρό, το πιο πικρό φάρμακο για τη θεραπεία τους. Δεν τους οδηγεί όμως στο σταυρό πριν από Αυτόν. Τους καλεί να τον ακολουθήσουν, αφού πρώτα εκείνος έδωσε το παράδειγμα και κουβάλησε το σταυρό.
Κατά τη διάρκεια της πρωινής λειτουργίας, ο Σταυρός μεταφέρεται από τον ιερέα με πομπή στο κέντρο του ναού, όπου τελείται, όπως ορίζει το εκκλησιαστικό τυπικό, η ακολουθία της Σταυροπροσκυνήσεως.
Στη συνέχεια, οι πιστοί ασπάζονται τον Σταυρό και λαμβάνουν από το χέρι του ιερέα ως ευλογία άνθη και δεντρολίβανο (σταυρολούλουδα), τα οποία μετά φυλάσσουν στο εικονοστάσι των σπιτιών τους, όπως τα άνθη του Επιταφίου. Ο Σταυρός παραμένει στο κέντρο του ναού καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, οπότε στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνησή του από τους εκκλησιαζόμενους.
Παλαιότερα, το απόγευμα της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως, που λέγεται και Μεσοσαράκοστο, τα παιδιά γύριζαν τα σπίτια και ζητούσαν αυγά και ξύλα για το Πάσχα, τραγουδώντας τους στίχους:
Χαίρε Τίμιε Σταυρέ
χαρά των προφητών
να μας δώσεις εν’ αυγό
για να φύγω από δω.
Τι είναι, όμως, ο Τίμιος Σταυρός για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς;
Ο Σταυρός είναι το σύμβολο της θυσίας, το λύτρον της σωτηρίας της ψυχής μας, η εγγύηση της αιώνιας ζωής. Όμως, εκτός από σύμβολο θυσίας, θριάμβου και νίκης, είναι και σύμβολο πόνου και οδύνης για κάθε άνθρωπο.
Η ζωή μας είναι συνυφασμένη με το πάθος και το Σταυρό. Ο Σταυρός του Χριστού είναι θυσιαστήριο. Πάνω σε αυτό θυσιάστηκε ο αμνός του Θεού. Είναι το όργανο με το οποίο νικήθηκε ο διάβολος, καταργήθηκε η αμαρτία και υπογράφηκε η πνευματική ελευθερία του ανθρώπου.
Ο Σταυρός είναι η ισχύς και η δόξα όλων των απ᾽ αιώνος Αγίων. Ο Σταυρός είναι ιατήρας των παθών, εξολοθρευτής των δαιμόνων. Θανάσιμος είναι ο σταυρός για εκείνους, που τον σταυρό τους δεν τον μεταμόρφωσαν σε Σταυρό του Χριστού, που από τον σταυρό τους γογγύζουν κατά της Πρόνοιας του Θεού. Σταυρός είναι για εκείνους που τον μέμφονται και τον βλασφημούν και παραδίδονται στην απελπισία και την απόγνωση.
Πηγές: vimaorthodoxias.gr – orthodoxianewsagency.gr
