55 χρόνια ιστορίας μετρά το Ξανθιώτικο Καρναβάλι το οποίο κάθε χρόνο πιστό στο ραντεβού του προσφέρει αδιάκοπα σε κατοίκους και επισκέπτες της όμορφης Ξάνθης μοναδικές στιγμές διασκέδασης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού.
Πως ξεκίνησε ο θεσμός
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ορισμένοι Ξανθιώτες με φαντασία, διάθεση και τόλμη προώθησαν την ιδέα των λαϊκών γιορτών κατά την περίοδο της Αποκριάς. Και κάπως έτσι το 1966 για πρώτη φορά οργανώθηκαν στη Ξάνθη οι Αποκριάτικες Θρακικές Γιορτές.
Οι Γιορτές του 1966 και 1967 οργανώθηκαν από την Τοπική Επιτροπή Τουρισμού και η σύλληψη της ιδέας τους ανήκει στο γιατρό Στέργιο Στάθη. Το 1967 η Επιτροπή προεδρεύεται από το Δήμαρχο Σταύρο Βλαχόπουλο.
Στην περίοδο της δικτατορίας οργανώνεται από το Δήμο και προεδρεύεται από τον εκάστοτε διορισμένο από το καθεστώς Δήμαρχο, ενώ από το 1972 δημιουργείται το Νομικό Πρόσωπο του Δήμου “θρακικές Λαογραφικές Εορτές” που τις οργανώνει.
Στην περίοδο της μεταπολίτευσης αρχίζει μια δεύτερη πορεία των Γιορτών: Το 1975 Πρόεδρος των Θ.Λ.Ε. είναι ο Δήμαρχος Ξάνθης κ. Μιχαήλ Μαργαρίτης Πρωτοδίκης, το 1976 – 1978 Πρόεδρος ο Δήμαρχος κ. Βασίλειος Βασιλειάδης την περίοδο 1979 – 1990 ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Μπένης, ενώ στην επόμενη τετραετία 1991 – 1994 ο δήμαρχος κ. Φίλιππος Αμοιρίδης. Εκτός από το Δ.Σ. των Θ.Λ.Ε., υπάρχει μια οργανωτική επιτροπή με λίγα ή περισσότερα μέλη. Τα τελευταία χρόνια το Νομικό Πρόσωπο “Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές” διαλύεται και από το 1993 την οργάνωση των γιορτών αναλαμβάνει η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης.
Η αφορμή για να στηθεί το Λαογραφικό Μουσείο της Ξάνθης
Από την αρχή των Γιορτών οργανώνονται λαογραφικές εκθέσεις με την ευθύνη της Φ.Ε.Ξ., που από το 1972 αρχίζουν να λειτουργούν μόνιμα στο αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου στην οδό Αντίκα, ως Λαογραφικό Μουσείο Φ.Ε.Ξ. πλέον. Μάλιστα, οι Λαογραφικές Γιορτές έγιναν αιτία και αφορμή να στηθεί το Λαογραφικό Μουσείο της Ξάνθης.
Όμως οι Λαογραφικές γιορτές έγιναν αιτία και για άλλα σημαντικά βήματα της πόλης. Από την πρώτη χρονιά, όπως ήταν φυσικό, εντοπίζεται και προβάλλεται η “Παλιά Ξάνθη” ως παραδοσιακός οικισμός. Καλούνται οι επισκέπτες της πόλης να επισκεφθούν την Παλιά Πόλη και να γλεντήσουν στα Κουτούκια, που τότε πρωτανοίγουν στον οικισμό, που βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο. Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης (Νομάρχης ο Κων/νος Θανόπουλος) εντοπίζεται η αξία του οικισμού και προωθείται ο χαρακτηρισμός του ως διατηρητέου, χωρίς όμως για είκοσι κοντά χρόνια να γίνει σχεδόν τίποτε ουσιαστικό.
Αναβίωση θρακικών εθίμων
Στα πρώτα χρόνια (1966 – 1976) γίνονται αναπαραστάσεις εθίμων στην Κεντρική Πλατεία ή σε κλειστή αίθουσα. Ιδιαίτερα όταν ξεκίνησε ο θεσμός, αυτό ήταν ο κυρίαρχος στόχος, η αναβίωση (ή αναπαράσταση) θρακικών εθίμων: θρακιώτικος Γάμος, Σεϊμένηδες, Πιτεράδες, Θρακιώτικη, Βεγγέρα, Προξενιό, Γαϊτανάκι, Στη Βρύση του Χωριού , ο Καλόγερος, Τζαμάλα. Τα χρόνια από το 1977 και μετά οι αναπαραστάσεις αυτού του είδους σπανίζουν.
Χορευτικά συγκροτήματα από όλο τον κόσμο
Αντίθετα, έχουμε χορευτικά συγκροτήματα Ξάνθης, Θράκης, υπόλοιπης Ελλάδας, Κύπρου, Ευρωπαϊκών Χωρών, που χορεύουν σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους. Πολλές χρονιές διοργανώνονται και διαγωνισμοί χορού ή Φεστιβάλ. Ξένα συγκροτήματα έρχονται από το 1971 σχεδόν κάθε χρόνο (από Ιταλία, Γαλλία, Σουηδία, Αυστρία, Ρουμανία, Πολωνία, Αρμενία, Γιουγκοσλαβία, Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Βουλγαρία, Ισπανία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σερβία και Ισραήλ).
Το κάψιμο του Τζάρου
Από άποψη Λαογραφίας, κάθε χρόνο οι γιορτές κλείνουν με το κάψιμο του Τζάρου, στο συνοικισμό Σαμακώβ – παλιό έθιμο των ανατολικοθρακιωτών. Μερικές χρονιές εκδόθηκε σατιρική εφημερίδα με τον τίτλο “Τζάρος”.
Ακόμη οργανώθηκαν γαϊδουροδρομίες, καμηλοδρομίες και άλλα σατιρικά “ράλι”, με βραβεία στους νικητές ή χαμένους.
Παραστάσεις καραγκιόζη, εκθέσεις και μουσικές και χορευτικές βραδιές
Από τη μεταπολίτευση και μετά, σχεδόν κάθε χρόνο, δίνονται παραστάσεις καραγκιόζη με γνωστούς καραγκιοζοπαίχτες (Ευγ. Σπαθάρη, Π. Μιχόπουλο), μαριονέτες, κουκλοθέατρο, παιχνίδια, διαγωνισμοί, χοροί μεταμφιεσμένων για παιδιά δε λείπουν από το ετήσιο πρόγραμμα.
Επίσης διοργανώνονται τα τελευταία χρόνια βραδιές Δημοτικής Μουσικής με γνωστούς τραγουδιστές. Επιπλέον οι εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφίας ατομικές ή ομαδικές που δε λείπουν από τα ετήσια προγράμματα. Ακόμη εκθέσεις βιβλίου, περιοδικού, αφίσας. Το 1972 για πρώτη φορά η Κινηματογραφική Λέσχη της Φ.Ε.Ξ. συμμετέχει με προβολή Κινηματογραφικών ταινιών. Από το 1976 υπάρχουν επίσης θεατρικές παραστάσεις από ντόπια ερασιτεχνικά σχήματα ή θιάσους που μετακαλούνται. Ακόμη επιδείξεις χορού από ντόπια ή άλλα σχήματα. Τα τελευταία χρόνια οι σχολές χορού της πόλης μας (Δημοτική και ιδιωτικές) παρουσιάζουν καταπληκτικά σύνολα.
Η παρέλαση των αρμάτων
Εκτός από τα λαογραφικά και πολιτιστικά, είναι και το “Καρναβάλι” που επί τριάντα εννέα χρόνια επικρατεί στις Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές. Κυρίαρχη είναι η παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών με λαογραφικά, σατιρικά ή άλλα περιεχόμενα κυρίως την τελευταία μέρα των Γιορτών, την Κυριακή των Απόκρεω.
Οι φετινές εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν διαδικτυακά. Μπορείτε να βρείτε αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.