Ο όρος «βία κατά των γυναικών» σημαίνει κάθε μορφή βίας η οποία έχει ως αντικείμενο τις γυναίκες για μόνο το λόγο ότι είναι γυναίκες ή η οποία επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες.
Η 25η Νοεμβρίου καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, μετά από χρόνιους αγώνες και διεκδικήσεις του φεμινιστικού κινήματος, έτσι ώστε να αναγνωριστεί το τεράστιο πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών και οι κυβερνήσεις να δράσουν αποτελεσματικά για την εξάλειψή της.
Η «βία κατά των γυναικών» νοείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μία μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις μίας βίας βασιζόμενης στο φύλο, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα, φυσική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τοιούτων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη αποστέρηση της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο.
Η έμφυλη βία είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, το οποίο επηρεάζει άμεσα και έμμεσα όλα τα επίπεδα της ζωής των θυμάτων, των οικείων τους και του κοινωνικού συνόλου.
Οι διάφορες μορφές της έμφυλης βίας επιφέρουν επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, στην υγεία, στις ψυχικές και κοινωνικές λειτουργίες και στην οικονομία. Δεν αποτελεί λοιπόν μόνο ένα γυναικείο ζήτημα, αλλά είναι και παγκόσμιο ζήτημα δημόσιας υγείας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ζήτημα που επηρεάζει τη φτώχεια και την οικονομική ανάπτυξη.
Η βία με βάση το φύλο αποτελεί εμπόδιο στην επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας φύλων, η οποία είναι κεντρικής σημασίας για τη διατήρηση του κράτους δικαίου, την προάσπιση της δημοκρατίας και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η βία κατά των γυναικών δεν γνωρίζει κοινωνικά, οικονομικά ή εθνικά σύνορα και είναι πολύ πιο διαδεδομένη από ό,τι συχνά πιστεύουμε. Στην πραγματικότητα, είναι μια από τις πιο συστηματικές και διαδεδομένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που δυστυχώς παραμένει ευρέως ατιμώρητη.
1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία κυρίως από τον σύζυγο ή τον σύντροφο της.
Καθημερινά σε όλο τον κόσμο, χιλιάδες γυναίκες κακοποιούνται ψυχολογικά και σωματικά από τον σύζυγο, τον σύντροφο ή μέλη της οικογένειας τους στην «ασφάλεια» του ίδιου τους του σπιτιού, γίνονται θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο της εργασίας ή της εκπαίδευσης, υποχρεώνονται σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων όταν η παράδοση το επιτάσσει.
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε νέες μεθόδους άσκησης βίας κατά των γυναικών, με την έμφυλη κυβερνοβία να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν 27 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρενοχληθούν στο διαδίκτυο από ότι οι άντρες.
Σε κάθε πολεμική σύρραξη, είναι οι γυναίκες και τα παιδιά τα πρώτα θύματα της. Στην Ουκρανία, πληθαίνουν οι μαρτυρίες για βιασμούς από τους Ρώσους στρατιώτες κατά τη διάρκεια της εισβολής, που καταδεικνύουν την επαίσχυντη χρήση του βιασμού ως όπλου πολέμου. Στην Γάζα οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν το 67% όλων των θυμάτων, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ.
Στην Ελλάδα, χιλιάδες είναι οι γυναίκες που έχουν καλέσει στη γραμμή SOS 15900 ή έχουν απευθυνθεί στο υποστηρικτικό δίκτυο δομών της πάλαι ποτέ Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
Η χώρα μας κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς προς την ισότητα των φύλων, ενώ η πρόσφατη εκλογική αποτύπωση μιας βαθιάς συντηρητικοποίησης της ελληνικής κοινωνίας επαναφέρει ορατούς κινδύνους για οπισθοδρόμηση και συρρίκνωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών.
Οι γυναίκες καλούνται να σπάσουν τη σιωπή τους και να μιλήσουν, όμως όταν το αποφασίζουν βρίσκονται αντιμέτωπες με την έλλειψη κατάλληλων υποστηρικτικών δομών και ένα αναποτελεσματικό σύστημα προστασίας που αφήνει τους δράστες ατιμώρητους και τις γυναίκες απροστάτευτες. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για εκείνες τις γυναίκες που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις, ΑμεΑ, ομοφυλόφιλες, μετανάστριες.