Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ αναγνώρισε το Σάββατο ότι το Ιράν πήρε δύο ελληνικά πετρελαιοφόρα τον περασμένο μήνα σε επιδρομές ελικοπτέρων στον Περσικό Κόλπο.
Οι κατασχέσεις ήταν αντίποινα για τον ρόλο της Ελλάδας στην κατάσχεση αργού πετρελαίου από τις ΗΠΑ από δεξαμενόπλοιο υπό σημαία Ιράν την ίδια εβδομάδα στη Μεσόγειο Θάλασσα λόγω παραβίασης των σκληρών κυρώσεων της Ουάσιγκτον στην Ισλαμική Δημοκρατία.
«Κλέβουν ιρανικό πετρέλαιο στα ανοικτά των ελληνικών ακτών, τότε οι γενναίοι άντρες μας που δεν φοβούνται τον θάνατο απαντούν και κατέλαβαν το πετρελαιοφόρο του εχθρού», είπε ο Χαμενεΐ κατά τη διάρκεια ομιλίας 80 λεπτών στην επέτειο του θανάτου του αείμνηστου ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί. «Αλλά χρησιμοποιούν την αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης και την εκτεταμένη προπαγάνδα τους για να κατηγορήσουν το Ιράν για πειρατεία».
«Ποιος είναι ο πειρατής; Μας έκλεψες το λάδι, σου το πήραμε πίσω. Το να πάρεις πίσω μια κλεμμένη περιουσία δεν λέγεται κλοπή», πρόσθεσε.
Οι κατασχέσεις ενίσχυσαν τις εντάσεις μεταξύ του Ιράν και της Δύσης που ήδη σιγοβράζουν λόγω της τεμαχισμένης πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν το 2015 με τις παγκόσμιες δυνάμεις. Η Τεχεράνη εμπλουτίζει περισσότερο ουράνιο, πιο κοντά σε επίπεδα οπλικής ποιότητας από ποτέ, προκαλώντας ανησυχία ότι οι διαπραγματευτές δεν θα βρουν τρόπο να επιστρέψουν στη συμφωνία και αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου.
Η κατάσχεση των δεξαμενόπλοιων από το Ιράν ήταν η τελευταία σε μια σειρά αεροπειρατειών και εκρήξεων που συντάραξαν μια περιοχή που περιλαμβάνει το στενό του Ορμούζ, το στενό στόμιο του Περσικού Κόλπου από το οποίο διέρχεται το ένα πέμπτο του συνόλου του εμπορευόμενου πετρελαίου. Τα επεισόδια ξεκίνησαν αφού ο τότε Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε μονομερώς τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία, η οποία περιόρισε δραστικά τον εμπλουτισμό ουρανίου της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την άρση των οικονομικών κυρώσεων.
Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ κατηγόρησε το Ιράν για μια σειρά επιθέσεων σε ναρκοπέδια σε πλοία που κατέστρεψαν δεξαμενόπλοια το 2019, καθώς και για μια θανατηφόρα επίθεση με drone σε δεξαμενόπλοιο πετρελαίου που συνδέεται με το Ισραήλ που σκότωσε δύο μέλη του πληρώματος της Ευρώπης το 2021.
Ιρανοί αεροπειρατές εισέβαλαν και κατέλαβαν για σύντομο χρονικό διάστημα ένα ασφάλτινο δεξαμενόπλοιο υπό σημαία Παναμά στα ανοιχτά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων πέρυσι και κατέλαβαν για λίγο και κράτησαν ένα βιετναμέζικο τάνκερ τον Νοέμβριο.
Η Τεχεράνη αρνείται ότι πραγματοποίησε τις επιθέσεις, αλλά ένας ευρύτερος σκιώδης πόλεμος μεταξύ του Ιράν και της Δύσης έχει λάβει χώρα στα ασταθή ύδατα της περιοχής. Οι κατασχέσεις δεξαμενόπλοιων αποτελούν μέρος της από το 2019, όταν το Ιράν κατέλαβε το υπό βρετανική σημαία Stena Impero μετά την κράτηση ενός ιρανικού πετρελαιοφόρου από το Ηνωμένο Βασίλειο στα ανοιχτά του Γιβραλτάρ. Το Ιράν απελευθέρωσε το δεξαμενόπλοιο μήνες αργότερα, καθώς το Λονδίνο απελευθέρωσε επίσης το ιρανικό σκάφος.
Το Ιράν πέρυσι κατέσχεσε και κρατούσε ένα δεξαμενόπλοιο υπό σημαία Νότιας Κορέας για μήνες εν μέσω διαφωνίας για δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία δισεκατομμυρίων δολαρίων που κατέχει η Σεούλ.
Δορυφορικές εικόνες που αναλύθηκαν από το AP την Τετάρτη επιβεβαίωσαν ότι το ένα από τα δύο δεξαμενόπλοια παρέμενε στα ανοικτά των ακτών του ιρανικού λιμανιού Μπαντάρ Αμπάς. Οι εικόνες PBC της Planet Labs από την Τρίτη έδειξαν τον Σώμα πολεμιστή μεταξύ του Μπαντάρ Αμπάς και του νησιού Qeshm του Ιράν κοντά στο στρατηγικό στενό του Ορμούζ, το στενό στόμιο του Περσικού Κόλπου από το οποίο διέρχεται το ένα πέμπτο του συνόλου του πετρελαίου που διακινείται στον κόσμο.
Παραμένει ασαφές πού βρισκόταν το δεύτερο πλοίο, το Delta Poseidon.
Οι συνομιλίες στη Βιέννη για την πυρηνική συμφωνία έχουν σταματήσει από τον Απρίλιο. Μετά την κατάρρευση της συμφωνίας, το Ιράν χρησιμοποιεί προηγμένες φυγόκεντρες και έχει ένα ταχέως αυξανόμενο απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου. Οι ειδικοί σε θέματα μη διάδοσης προειδοποιούν ότι το Ιράν έχει εμπλουτίσει αρκετή καθαρότητα έως και 60% – ένα σύντομο τεχνικό βήμα από τα επίπεδα όπλων του 90% – για να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο εάν το επιλέξει.
Το Ιράν επιμένει ότι το πρόγραμμά του είναι για ειρηνικούς σκοπούς, αν και ειδικοί των Ηνωμένων Εθνών και δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών λένε ότι το Ιράν είχε οργανωμένο στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα μέχρι το 2003.
Ο Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελευταίο λόγο για όλα τα κρατικά ζητήματα, στην ομιλία του το Σάββατο κατηγόρησε επίσης τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν τις πρόσφατες διαδηλώσεις στο Ιράν που πυροδοτήθηκαν από τις αυξήσεις των τιμών και τη μείωση των επιδοτήσεων από την κυβέρνηση. Οι δάσκαλοι επί εβδομάδες διαδήλωσαν επίσης υπέρ των καλύτερων συνθηκών αμοιβής και εργασίας.
Η αξία του ιρανικού νομίσματος, του ριάλ, εξασθενεί εδώ και χρόνια, αλλά πρόσφατα υποχώρησε σε νέα χαμηλά, αντανακλώντας την αυξανόμενη ανησυχία για την οικονομία του Ιράν.
Ο Χαμενεΐ επέκρινε αυτό που αποκάλεσε την επί δεκαετίες αντίθεση των ΗΠΑ στο έθνος και είπε ότι η Ουάσιγκτον εναποθέτει τις ελπίδες της σε τέτοιες διαδηλώσεις. Ο Χαμενεΐ, 82 ετών, είπε ότι οι εχθροί του Ιράν προσπαθούν να φέρουν τους Ιρανούς πολίτες «εναντίον του ισλαμικού συστήματος» μέσω ψυχολογικού πολέμου, διαδικτύου και οικονομικής υποστήριξης.