Του Θανάση Μουσόπουλου
Από το 2010 ως το 2023 ο ξανθιώτης Μιχάλης Μπουναρτζίδης έχει δημοσιεύσει τέσσερα πολυσέλιδα μυθιστορήματα. Τον γνώρισα το 2011, διάβασα και παρουσίασα το πρώτο του έργο «Προσευχή για τις καινούριες πατρίδες», το 2011 και το 2012. Την ίδια χρονιά επίσης, στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Φοροτεχνική και Θρακική Προσέγγιση» (τ. 209 / Σεπτέμβριος 2011, σελ. 65 – 77) – που θεωρώ σημαντική απώλεια τη διακοπή έκδοσής της λόγω ‘κρίσης’ – σε μια σειρά τριών άρθρων παρουσίασης ιστορικών μυθιστορημάτων αναφέρομαι στη σχέση Ιστορίας και Λογοτεχνίας μέσα από το μυθιστόρημα του Μπουναρζτίδη. Θεωρώ ότι για την ιστορία της ενιαίας Θράκης κατά το διάστημα 1880 – 1920 το βιβλίο τούτο είναι χρήσιμο βοήθημα για τα θρακιωτόπουλα που θέλουν να γνωρίσουν την ιστορία του τόπου τους, ‘όργανο θρακογνωσίας’, όπως σημειώνω, που μπορεί να εισαχθεί ως βοήθημα στα πλαίσια του μαθήματος της «τοπικής ιστορίας»
Έχοντας ο συγγραφέας υπόψη του πληθώρα πηγών, όχι μόνο συναρτά τη λογοτεχνία με την ιστορία αλλά και με τη λαογραφία – τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις και την ψυχοσύνθεση ατόμων και συνόλων.
Θα παρουσιάσω συνοπτικά ένα αυτοβιογραφικό σημείωμα του Μιχάλη Μπουναρτζίδη.
«Γεννήθηκα το 1947 στην Ξάνθη, όπου και τέλειωσα το σχολείο. Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Γεωπονοδασολογική Σχολή. Έχω τίτλο Μεταπτυχιακών Σπουδών από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και έχω γράψει πολλές εργασίες, πάντα στις Θετικές Επιστήμες και στα Οικονομικά, μια και εργάστηκα στην ΑΤΕ απ’ όπου και πήρα σύνταξη το 2007. Η λογοτεχνία και το διάβασμα όμως, ήταν πάντα η προτεραιότητα και η ανάγκη μου, το γράψιμο ήρθε σχετικά αργά, αφού χωνεύθηκαν κάποιες χιλιάδες βιβλία. Το πρώτο μου βιβλίο, η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ, εκδόθηκε το 2010 από την ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ, Α.Β.Ε.Ε. Το δεύτερο βιβλίο μου, Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΒΙΟΛΙΟΥ, εκδόθηκε το 2015 από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ».
Το 2019 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ωκεανός το τρίτο μυθιστόρημά του με τίτλο «Τι σημαίνουν οι σημύδες;». Για το εξαιρετικό αυτό έργο θα μιλήσω στο κοινό της Ξάνθης σε ένα περίπου μήνα. Στο σημερινό μου κείμενο θα παρουσιάσω το τέταρτο μυθιστόρημά του «Αποδοχή κληρονομιάς», εκδ. Επτάλοφος, σελ. 294.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:
«Μια συνάντηση σ’ ένα χώρο όπου οι ζωντανοί λένε συνήθως καλή μέρα και ας μη γνωρίζονται – ίσως και να είχαν περάσει πενήντα χρόνια από τότε που είχε αντικρίσει ο ένας τον άλλο! Μια φωτογραφία στη μαρμαρόπλακα (1912-1960) – την είχα ζήσει αυτή την απώλεια, είχα ακούσει και κάποια μισόλογα τυχαία. Ήθελα να γράψω κάτι γι αυτόν που έφυγε, αλλά μόνο με σκόρπιες λέξεις σκαρώνεις μια ιστορία; Μια άσχετη κουβέντα, μισές λέξεις που κόπηκαν απότομα, που όμως έδωσαν χώρο και τροφή στη φαντασία. Πώς φτιάχνεις μια ιστορία από μισές λέξεις;
Προχώρησε η σκέψη παρακάτω, χωρίς χαλινάρι. Πώς να ταιριάσουν μεταξύ τους οι σκόρπιες λέξεις κι ας μην έχουν καμμιά σχέση η μια με την άλλη; Μισά λόγια, θολές μνήμες δικές μου που βγήκαν ξαφνικά στην επιφάνεια… ήθελα να γίνουν ένα παραμύθι. Δυο ιστορίες αληθινές, που την αλήθεια της κάθε μιας την αγνοούσα… πως να γίνουν μια;
Μια πρώτη μικρή ιστορία το 1918 στην Οδησσό, μετά το 1933 στο Παρίσι, το 1936 στη Θεσσαλονίκη, το 1937 στην Αθήνα, έπειτα το 1940, η κατοχή μέχρι το 1947, κι ανάμεσά τους, κάθε τόσο, το σήμερα, θα έλεγα… η τρίτη ιστορία».
Μεγάλη και ποικίλη η ιστορική διαδρομή του συγγραφέα. Οδησσός, Παρίσι, Θεσσαλονίκη, Αθήνα. Από τα χρόνια της Ρωσικής επανάστασης ως την κατοχή, την αντίσταση, τα μετεμφυλιακά χρόνια.
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό και ενδιαφέρον ιστορικό – και όχι μόνο – έργο. Το Διαδίκτυο και η σύγχρονη τεχνολογική δυνατότητα καθιστά το μυθιστόρημα «ζωντανό». Το πρωτότυπο στοιχείο, όπως σημειώνει η Δήμητρα Γ. Μπεχλικούδη – Δρ Φιλολογίας, «Ο αφηγητής εναγκαλίζεται το ρόλο του συγγραφέα, τον οποίο και ξεδιπλώνει σταδιακά στην απόπειρά του να αφηγηθεί μια αληθινή ιστορία […] ο συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη με εξαιρετική αφηγηματική μαεστρία, με πλούσια και ρέουσα γλώσσα, στην αποκάλυψη της αλήθειας».
Η Αποδοχή Κληρονομιάς είναι ένα πρωτότυπο και σύγχρονο έργο. Και το βιβλίο αυτό επίσης θα παρουσιαστεί στο Ξανθιώτικο κοινό στην εκδήλωση που προαναφέραμε.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΒΡΑΜΥΛΙΑ, ΤΕΛΗ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
