*Γράφει η Στέλλα Ζαχαριουδάκη, εκδότρια του CPA Magazine
Τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς το έθιμο που επικρατεί σε όλη την Ελλάδα είναι τα κάλαντα αλλά και οι ήχοι τραγουδιών που υμνούν τη Γέννηση του Θεανθρώπου και τον καινούριο χρόνο.
Τι πιο όμορφο να είμαστε κοντά στην παράδοση κυρίως τα παιδιά μας, να γνωρίζουμε τις ρίζες μας και να μεταφέρουμε τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας, στις επόμενες γενιές.
Τι είναι όμως τα κάλαντα ;
Η προέλευση του εθίμου είναι μάλλον διονυσιακή, καθώς στις αρχαίες διονυσιακές γιορτές τα παιδιά συνήθιζαν να τραγουδούν για την καλή χρονιά, κρατώντας ένα κλαδί ελιάς τυλιγμένο με μαλλί προβάτου, το οποίο συμβόλιζε την ευφορία και τη γονιμότητα.
Ετυμολογικά, η λέξη κάλαντα προέρχεται από τις Ρωμαϊκές καλένδες (δηλαδή τις πρώτες μέρες) του Ιανουαρίου, του πρώτου μήνα του χρόνου.
Αν και αρχικά η Εκκλησία απέρριψε τα κάλαντα ως ειδωλολατρικό έθιμο, στη συνέχεια το αποδέχτηκε και το αφομοίωσε σε τόσο μεγάλο βαθμό που κατέληξε να αποκτήσει καθαρά θρησκευτικό περιεχόμενο.
Εκτός αυτού, καθιερώθηκε να λέμε τα κάλαντα όχι μόνο την παραμονή των Χριστουγέννων, αλλά πριν από όλες τις μεγάλες γιορτές όπως την Πρωτοχρονιά, τα Φώτα, του Λαζάρου, των Βαΐων κλπ.
Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από ενήλικα άτομα, είτε μεμονωμένα είτε σε ομάδες με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου, αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου, φλογέρας κ.λπ.).
Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, δηλώνοντας την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Ο αμέσως επόμενος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα “Χρόνια Πολλά”, το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα σήμερα, είτε σε προϊόντα παλαιότερα. Σχετική με αυτό είναι και η παρασκευή “κουλούρας” ονομαζόμενη “κολλίκι” (Βέροια) ή “κουλιαντίνα” (Σιάτιστα) και εξ αυτών οι φέροντες αυτά ονομάζονται “Κουλουράδες” ή “Φωτάδες”.
Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία έχουν μεταγλωττιστεί στα ελληνικά και χρησιμοποιούνται κάποιες φορές επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά.
Κάθε περιοχή έχει τα δικά της κάλαντα αλλά και τραγούδια, διαφορετικά και ξέχωρα από τις δίπλα περιοχές.
Η Θράκη δικαιολογημένα κατέχει την πρωτιά στο μεγάλο αριθμό χριστουγεννιάτικων τραγουδιών. Αφού μόνο η Μάνη, χωριό της επαρχίας Διδυμοτείχου, έχει να μας παρουσιάσει 47 χριστουγεννιάτικα τραγούδια.
«Καλήν Εσπέραν άρχοντες και αν είναι ορισμός σας…»
ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ ..!
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ..!