Το Χριστιανικό Πάσχα πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στο Εβραϊκό Πεσάχ. Το Πεσάχ ήταν η πρώτη από τις τρεις ετήσιες μεγάλες εορτές των Ισραηλινών, η οποία γιορταζόταν από 14 έως 21 του μήνα Νισάν, στις αρχές της Άνοιξης.
«Η λέξη Πάσχα προέρχεται από την εβραϊκή Πεσάχ που σημαίνει πέρασμα» λέει στην ελληνική υπηρεσία του BBC o αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγόριος.
«Η λέξη Πάσχα είναι εβραϊκή, ελληνοποιημένη εβραϊκή και σημαίνει ‘διάβαση’. Οι μεν Εβραίοι εορτάζουν τη διάβασή τους από την Ερυθρά θάλασσα και την απελευθέρωση τους από τη Φαραωνίτιδα δουλεία. Οι δε Χριστιανοί γιορτάζουν το Πάσχα, την ανάσταση του Χριστού, την απελευθέρωσή τους από την αμαρτία και το θάνατο».
«Άλλωστε ο Χριστός κατά σάρκα ήταν Ιουδαίος. Η Παναγία κατά σάρκα ήταν Ιουδαία», κατέληξε ο αρχιεπίσκοπος Γρηγόριος.
H εκκλησία πιστεύει ότι το Πάσχα το Χριστιανικό με το Πάσχα το εβραϊκό, αν και ουσιαστικά αποτελούν δύο διαφορετικές γιορτές, συνδέονται με κάποια κοινά νοήματα.
Μάλιστα ο καθηγητής εκκλησιαστικού δικαίου στο πανεπιστήμιο του Βατικανού, Δημήτριος Σαλάχας, πιστεύει ότι το εβραϊκό Πάσχα θα μπορούσε να αποτελέσει βοήθημα για την αμοιβαία κατανόηση των δύο θρησκειών.
«Ο Χριστός δεν κατήργησε ούτε υποτίμησε το εβραϊκό Πάσχα. Το γιόρτασε με τους μαθητές Του στα Ιεροσόλυμα πριν το πάθος του και το ολοκλήρωσε δίνοντάς του το νέο πλήρες νόημά του. Το νέο Πάσχα είναι η ολοκλήρωση του απολυτρωτικού έργου και το πέρασμα του Ιησού προς τον ουράνιο Πατέρα Του. Το εβραϊκό Πάσχα είναι ρίζα και σημείο αναφοράς για το χριστιανικό Πάσχα».
Οι Χριστιανοί πήραν το Πάσχα από τους Εβραίους, και του έδωσαν καινούργιο περιεχόμενο, νέο νόημα.
Mε το Πάσχα, ο Χριστιανισμός γιορτάζει το πέρασμα του Θεανθρώπου από τη γήινη ζωή, το μαρτυρικό θάνατο και την ένδοξη Ανάσταση Του.
Το εβραϊκό Πάσχα γιορτάζεται περίπου την ίδια εποχή με το Χριστιανικό.
Εκείνες τις ημέρες στο σπίτια των εβραίων δεν υπάρχει ίχνος ψωμιού παρά μόνο ένα είδος παξιμαδιού. Και αυτό γιατί όταν εγκατέλειψαν την Αίγυπτο δεν είχαν χρόνο να περιμένουν το ζυμάρι να φουσκώσει. Το έψηναν αζύμωτο πάνω στις καυτές πέτρες της ερήμου.
«Πάντα στο εβραϊκό πασχαλινό τραπέζι υπάρχουν τα σύμβολα της ιστορίας του εβραϊκού Πάσχα, της εξόδου από την Αίγυπτο. Ένα από αυτά είναι το αυγό. Είναι ένα καλά βρασμένο ολόκληρο αυγό και συμβολίζει το δεύτερο ναό, τότε εκείνες τις ημέρες που υπήρχε ένας δεύτερος ναός στην Ιερουσαλήμ και που γίνονταν θυσίες» περιγράφει η Εβραία Μάργκαρετ Σέφερντ.
Στo Χριστιανικό κόσμο με απόφαση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, το 325 Μετά Χριστών το Πάσχα ορίστηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά από την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και μετά το εβραϊκό Πάσχα, για να τηρείται η σειρά των γεγονότων.
«Όπως ξέρουμε από το Ευαγγέλιο η ανάσταση του Χριστού έγινε τη Δεύτερη μέρα από το Εβραϊκό Πάσχα.», λέει ο αρχιμανδρίτης Βενέδικτος Ιωάννου.
«Το εβραϊκό Πάσχα ήταν ημέρα Σάββατο – πάντοτε Σάββατο είναι – και ο Χριστός αναστήθηκε την Κυριακή. Σύμφωνα με την Οικουμενική Σύνοδο το Πάσχα πρέπει να γιορτάζεται πάντα την πρώτη Κυριακή μετά την εαρινή Ισημερία και πάντοτε μετά το Εβραϊκό Πάσχα».
ΜΗΝΥΜΑΤΑ
Μηνύματα, με τα οποία απευθύνει τις ευχές της για το φετινό Πέσαχ, απέστειλε στο Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο (ΚΙΣΕ) η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Σε μήνυμά της προς το ΚΙΣΕ, η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, απευθύνει τις ευχές της για το φετινό Πέσαχ τονίζοντας τα «διττά και εμφατικά» μηνύματα της εβραϊκής γιορτής, που συμβολίζει την αισιοδοξία και την ελπίδα:
«Η μεγάλη εορτή του Πέσαχ, μια εορτή οικογενειακή, ένας από τους πυλώνες διαφύλαξης της εβραϊκής παράδοσης για όλες τις ισραηλιτικές κοινότητες της πατρίδας μας, φέτος εορτάζεται διαφορετικά, εξ αιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ωστόσο, η χώρα μας πέτυχε να σταθεί όρθια και ήδη βρισκόμαστε στην πορεία εξόδου. Γι’ αυτό το λόγο, φέτος το Πέσαχ είναι περισσότερο από ποτέ και μια γιορτή ελπίδας και αισιοδοξίας, που αναδεικνύει διττά και εμφατικά το πέρασμα προς την ελευθερία. Σας εύχομαι χρόνια πολλά, με υγεία και χαρές».
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΣΑΧ
Τι γιορτάζετε όμως στο Πέσαχ; Τι συνέβη πριν από τόσες χιλιάδες χρόνια, τόσο σημαντικό, ώστε να έχει ακόμη θέση και σημασία για τη ζωή σήμερα;
Διαβάζουμε στην Βίβλο και συγκεκριμένα στο βιβλίο Έξοδος, ότι ο Ιωσήφ, γιος του Ιακώβ, που είχε πουληθεί από τα αδέλφια του σκλάβος στην Αίγυπτο, έγινε αργότερα αντιβασιλέας της χώρας, και καλωσόρισε τον Ιακώβ, τα αδέλφια του και τις οικογένειές τους, που αποφάσισαν να εγκατασταθούν και να ζήσουν ειρηνικά εκεί, στην εύφορη επαρχία Γκέσεμ. Όμως, μετά τον θάνατο του Ιωσήφ και της δικής του γενιάς, τα πράγματα άλλαξαν. Τα τέκνα του Ισραήλ αυξήθηκαν σε αριθμό και προκοπή και ο νέος Φαραώ τούς θεώρησε απειλή για την ευημερία του λαού του. Η αρμονική συμβίωση των δύο λαών εξελίχθηκε σε συνθήκες δουλείας και τρόμου. Οι Εβραίοι αναγκάστηκαν να δουλεύουν σκληρά για την ανέγερση δυο μεγάλων πόλεων, της Πιτόμ και της Ραμσές. Η ζωή των σκλάβων ήταν απάνθρωπη και αβάσταχτη, ενώ ο Φαραώ διέταξε τις εβραϊκές οικογένειες να πνίγουν τα νεογέννητα αγόρια τους στο Νείλο, ώστε να εμποδίσει τη σύμφωνη με τους αστρολόγους του μελλοντική γέννηση ανάμεσα τους ενός ισχυρού άρχοντα.
Έτσι, οι γονείς ενός νεογέννητου αγοριού το έβαλαν για να το σώσουν, μέσα σε ένα ψάθινο καλάθι πάνω στα ήρεμα νερά του Νείλου, το οποίο βρήκε τυχαία η κόρη του Φαραώ. Υιοθέτησε το αγοράκι, το ονόμασε Μωϋσή, και το μεγάλωσε στα βασιλικά ανάκτορα. Ο Μωϋσής μεγάλωσε και πρόσεξε τα δεινά που υπέφεραν οι Εβραίοι σκλάβοι. Προσπαθώντας να τους συνδράμει, μπλέχτηκε σε μια επικίνδυνη περιπέτεια και αναγκάστηκε να καταφύγει στη χώρα Μαδιάμ, στο σπίτι του ιερέα Ιοθόρ, όπου παντρεύτηκε την κόρη του, Τσιπόρα.
Ο Μωϋσής ήταν ηλικιωμένος, όταν του αποκαλύφθηκε ο Θεός σε μια φλεγόμενη βάτο και τον διέταξε να γυρίσει στην Αίγυπτο, για να απελευθερώσει τον εβραϊκό λαό από τη σκλαβιά. Ο Μωϋσής υπάκουσε στη θεϊκή προσταγή. Μαζί με τον αδελφό του, Ααρών, προσκύνησε τον Φαραώ και τον παρακάλεσε να ελευθερώσει τους Εβραίους. Εκείνος όμως αρνήθηκε και τότε ο Θεός καταράστηκε τη χώρα της Αιγύπτου με δέκα πληγές: τα νερά της χώρας έγιναν κατακόκκινα σαν αίμα, μυριάδες βατράχια σκέπασαν τη γη, πλήθος ζωύφια κατάφαγαν ανθρώπους και ζωντανά, άγρια ζώα ποδοπάτησαν τα πάντα, θανατηφόρα επιδημία αφάνισε όλα τα ζώα των Αιγυπτίων, φοβερά εξανθήματα κάλυψαν το κορμί των ανθρώπων και των ζώων. Μια ισχυρή ανεμοθύελλα με καταστροφικό χαλάζι σκόρπισε παντού την καταστροφή, ένας ανατολικός άνεμος έφερε μαζί του σμήνη από ακρίδες, πυκνό σκοτάδι τύλιξε την χώρα σκορπώντας τον τρόμο. Τέλος, βαρύ θανατικό χτύπησε όλα τα πρωτότοκα τέκνα των Αιγυπτίων.
Τότε ο Φαραώ ικέτεψε τον Μωϋσή να φύγει αμέσως με όλους τους Εβραίους από την Αίγυπτο, και η έξοδος έλαβε χώρα στις 15 του μήνα Νισσάν του έτους 2448 από κτήσεως κόσμου. Όταν οι Εβραίοι έφτασαν στην Ερυθρά Θάλασσα, ο Φαραώ άλλαξε γνώμη και τους κυνήγησε με τον αιγυπτιακό στρατό. Τότε ο Θεός έκανε τα ύδατα να ανοίξουν και μόλις διάβηκε από τη λωρίδα ξηράς και ο τελευταίος Εβραίος, επέστρεψαν τα ύδατα πίσω, πνίγοντας τα αιγυπτιακά στρατεύματα. Από την Ερυθρά Θάλασσα ο λαός του Ισραήλ περιπλανήθηκε στην έρημο, ώσπου έφτασε στη Γη της Επαγγελίας.