Με αφορμή το σχέδιο νόμου με την ονομασία «ΗΡΑΚΛΗΣ», η ΓΣΕΒΕΕ καταθέτει τις θέσεις της στο
γενικότερο θέμα της διαχείρισης των κόκκινων δανείων και στις νέες τάσεις που φαίνεται να
δημιουργούνται στο πλαίσιο του σχεδίου νόμου.
Το θέμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) είναι ένα θέμα υψηλής σημασίας σε Ευρωπαϊκό
επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι βρίσκεται υψηλά στην ατζέντα τόσο της
Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), η οποία (ΕΕ) έχει αναλάβει μια
σειρά από πρωτοβουλίες συγκεκριμένων δράσεων αλλά και ενημέρωσης στο συγκεκριμένο πεδίο.
Το πρόβλημα των ΜΕΔ είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη χώρα μας, καθώς η Ελλάδα συνεχίζει να είναι η
χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ΜΕΔ (με μεγάλη διαφορά από την δεύτερη χώρα) ανάμεσα στην ΕΕ-
28 και το εν λόγω πρόβλημα είναι ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα ανάσχεσης της ομαλής
λειτουργίας των τραπεζών στην Ελλάδα, με καταστροφικές συνέπειες στη χρηματοδότηση της
πραγματικής οικονομίας.
Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος
αυτού, ως απαραίτητης προϋπόθεσης επιστροφής στην κανονικότητα του χρηματοδοτικού τομέα της
χώρας, με στόχο την αύξηση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στη
χρηματοδότηση, οι οποίες προς το παρόν είναι ουσιαστικά αποκλεισμένες από τις τράπεζες.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΓΣΕΒΕΕ είναι καταρχήν θετική σε σχέδια μείωσης των ΜΕΔ, στον βαθμό που αυτά
αφενός συμβάλλουν στην δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας με αυξημένη πρόσβαση των
ΜΜΕ στη χρηματοδότηση, και αφετέρου λαμβάνουν υπόψη τις πιθανές κοινωνικές συνέπειες που
επιφέρουν στους δανειολήπτες.
Το σχέδιο νόμου εστιάζει αποκλειστικά στις διαδικασίες παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου
σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων, στις αμοιβές διαχειριστή, και στην προμήθειας υπέρ του
Δημοσίου για την καταβολή της εγγύησης. Ως προς τα προβλεπόμενα στο σχέδιο νόμου, η ΓΣΕΒΕΕ
παραθέτει τις εξής θέσεις:
1. Να αφαιρεθεί από το άρθρο 6 παρ.1 η φράση “δύναται να αυξάνεται” (το ποσό της εγγύησης του ελληνικού δημοσίου). Ήδη τα €12 δις αποτελούν ένα υπέρογκο ποσό, το οποίο μάλιστα
συμπεριλαμβάνεται στις εξαιρέσεις του ανώτατου ετήσιου ορίου στην παροχή κρατικών
εγγυήσεων και ουδείς λόγος αυξήσεώς τους υπάρχει.
2. Να αφαιρεθεί επίσης από το άρθρο 6 παρ. 3 η φράση “μπορεί να παρατείνεται η περίοδος
παροχής εγγυήσεων. Η ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι το σχέδιο «Ηρακλής» είναι και θα πρέπει να είναι ένα
σχέδιο άπαξ με στόχο την αντιμετώπιση εξαιρετικών καταστάσεων (όπως τα εξαιρετικά υψηλά
ΜΕΔ) και δεν θα πρέπει να θεωρείται πιθανή η παράτασή του διότι πιθανόν να υπάρξουν
ανασχέσεις στην εφαρμογή του ως είναι.
3. Ο έλεγχος εισόδου των εταιριών διαχείρισης των ΜΕΔ θα πρέπει να περιλαμβάνει
αυστηρές προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας, διαφάνειας και λογοδοσίας αυτών σε
κάθε επίπεδο (συμβάσεις, τιμολογήσεις, τρόπος επικοινωνίας με δανειολήπτη κλπ.). Η μέχρι
σήμερα εμπειρία καταδεικνύει ότι παρά την ευνοϊκή συγκυρία για την ανάπτυξη αντίστοιχων
οχημάτων ειδικού σκοπού, και διαχείρισης πακέτων κόκκινων δανείων με μεγαλύτερους βαθμούς
ελευθερίας, έχει αποτύχει πλήρως η εφαρμογή αντίστοιχων προγραμμάτων από τις τράπεζες.
Πολλά σχήματα ειδικού σκοπού που λειτουργούν είναι αναποτελεσματικά και ενδεχόμενα
στρεβλώνουν την ορθή διαχείριση ενός ούτως ή άλλως δύσκολου προβλήματος. Επιπλέον, οι εν
λόγω εταιρίες θα πρέπει να να έχουν έδρα και εγκαταστάσεις και να φορολογούνται στην
Ελλάδα.
4. Να υπάρξουν εγγυήσεις ότι τα οφέλη που θα αποκομίσουν οι τράπεζες από την μεταβίβαση και
τιτλοποίηση των δανείων, με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, θα κατευθυνθούν στην πραγματική
οικονομία και σε δανειοδοτήσεις των ΜΜΕ.
Πέρα από τα της εγγύησης που προβλέπει το σχέδιο νόμου, δεν γίνεται κανένας λόγος για τις
επιπτώσεις που μπορεί να φέρουν οι εν λόγω αλλαγές στους δανειολήπτες. Στο πλαίσιο αυτό, και
εστιάζοντας κυρίως στο θέμα των πιθανών κοινωνικών συνεπειών που δύναται να επιφέρει η
επόμενη ημέρα από την ψήφιση του «Ηρακλή», η ΓΣΕΒΕΕ καταθέτει εκ νέου τις πάγιες θέσεις της:
1. Καταρχήν, και πριν τη μεταβίβαση της οφειλής τους, οι δανειολήπτες θα πρέπει να έχουν το
δικαίωμα προτίμησης, το οποίο θα τους δίνει τη δυνατότητα αποπληρωμής του δανείου τους,
ακόμα και σε σχετικά υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με αυτό της πώλησης σε εξωτερικό
διαχειριστή.
2. Οι δανειολήπτες θα πρέπει να ενημερώνονται σε διαρκή βάση ως προς τη διαδικασία διαχείρισης
του δανείου τους. Οι δανειολήπτες θα πρέπει να ενημερώνονται με διαφάνεια για όλες τις
χρεώσεις, διάφορα έξοδα, καθώς και επιτόκια. Επίσης, να είναι σαφής η διαδικασία διαχείρισης
δανείου προς τον ίδιο το δανειολήπτη με συγκεκριμένη διάταξη στη σύμβαση.
3. Θα πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή datio in solutum, όπου η ρευστοποίηση της εγγύησης (collateral)
του δανείου να σημαίνει αυτόματα λύση της συνολικής υποχρέωσης του δανειολήπτη.
4. Αντίστοιχα, θα πρέπει να εφαρμοστεί ρήτρας αποφυγής υπερκερδών εις βάρος του δανειολήπτη.
Συγκεκριμένα, προτείνεται η εφαρμογή ενός ανώτατου ορίου (cap) 30% επιπλέον της αξίας κτήσης
της οφειλής από τον διαχειριστή, από την ρευστοποίηση της εγγύησης του δανειολήπτη. Δηλαδή,
σε περίπτωσης αγοράς από διαχειριστή μιας οφειλής σε ποσοστό π.χ. 50% της ονομαστικής της
αξίας, εάν η ρευστοποίηση της εγγύησης που καλύπτει την απαίτηση καλύψει το 70% της
ανωτέρω ονομαστικής αξίας, ο διαχειριστής να λάβει το 65% (=50%+30%*50%) και να επιστρέφει
το υπόλοιπο 5% στον δανειολήπτη.
