Όταν ο Volodymyr Zelenskyy μεγάλωνε στη νοτιοανατολική Ουκρανία, η εβραϊκή οικογένειά του μιλούσε ρωσικά και ο πατέρας του απαγόρευσε κάποτε στον νεότερο Zelenskyy να πάει στο εξωτερικό για σπουδές στο Ισραήλ. Αντίθετα, ο Zelenskyy σπούδασε νομικά στο σπίτι. Μετά την αποφοίτησή του, βρήκε ένα νέο σπίτι στην υποκριτική και την κωμωδία ταινιών – που εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του 2010 για να γίνει ένας από τους κορυφαίους διασκεδαστές της Ουκρανίας με την τηλεοπτική σειρά “Servant of the People”.
Σε αυτό, απεικόνιζε έναν αξιαγάπητο δάσκαλο γυμνασίου που έχει βαρεθεί με διεφθαρμένους πολιτικούς που κατά λάθος γίνεται πρόεδρος.
Fast forward μόλις λίγα χρόνια, και ο Zelenskyy είναι στην πραγματικότητα ο πρόεδρος της Ουκρανίας. Κατά καιρούς, ενόψει της ρωσικής εισβολής, ο κωμικός που έγινε πολιτικός φαινόταν ασυνεπής, επιπλήττοντας τη Δύση γιατί τη μια μέρα εκτοξεύει φόβο και ότι την επόμενη δεν έκανε αρκετά. Αλλά η γενναιότητα και η άρνησή του να φύγει καθώς οι πύραυλοι έχουν πέσει βροχή στην πρωτεύουσα, τον έχουν κάνει επίσης έναν απίθανο ήρωα για τον 21ο αιώνα.
Με θάρρος, καλό χιούμορ και το χάρισμα που έχει συσπειρώσει τους ανθρώπους του και εντυπωσίασε τους δυτικούς ομολόγους του, ο συμπαγής, μελαχρινός, 44χρονος πρώην ηθοποιός έμεινε παρόλο που λέει ότι έχει έναν στόχο στην πλάτη του από τους Ρώσους εισβολείς.
Μετά από μια πρόταση από τις Ηνωμένες Πολιτείες να τον μεταφέρουν στην ασφάλεια, ο Ζελένσκι απάντησε την Παρασκευή: «Χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι βόλτα».
Οι ρωσικές δυνάμεις το Σάββατο περικύκλωσαν το Κίεβο την τρίτη ημέρα του πολέμου. Ο κύριος στόχος, λένε στρατιωτικοί παρατηρητές, είναι να φτάσει στην πρωτεύουσα για να καθαιρέσει τον Ζελένσκι και την κυβέρνησή του, και να εγκαταστήσει κάποιον πιο συμβατό με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η τόλμη της στάσης του Zelenskyy για την κυριαρχία της Ουκρανίας μπορεί να μην ήταν αναμενόμενη από έναν άνθρωπο του οποίου η μεγαλύτερη πολιτική ευθύνη για πολλά χρόνια ήταν η αίσθηση ότι ήταν πολύ ικανός να επιδιώξει συμβιβασμό με τη Μόσχα. Έλαβε υποψηφιότητα εν μέρει σε μια πλατφόρμα ότι θα μπορούσε να διαπραγματευτεί την ειρήνη με τη Ρωσία, η οποία είχε καταλάβει την Κριμαία από την Ουκρανία και είχε υποστηρίξει δύο φιλορωσικές αυτονομιστικές περιοχές το 2014, οδηγώντας σε μια παγωμένη σύγκρουση που είχε σκοτώσει περίπου 15.000.
Αν και ο Ζελένσκι διαχειρίστηκε μια ανταλλαγή κρατουμένων, οι προσπάθειες για συμφιλίωση υποχώρησαν καθώς η επιμονή του Πούτιν να απομακρυνθεί η Ουκρανία από τη Δύση γινόταν όλο και πιο έντονη, καθιστώντας την κυβέρνηση του Κιέβου ως φωλιά εξτρεμισμού που διευθύνει η Ουάσιγκτον.
Ο Ζελένσκι χρησιμοποίησε τη δική του ιστορία για να αποδείξει ότι είναι μια χώρα πιθανοτήτων, όχι η γεμάτη μίσος πολιτική της φαντασίας του Πούτιν.
Παρά τη σκοτεινή ιστορία του αντισημιτισμού της Ουκρανίας, που χρονολογείται από αιώνες στα πογκρόμ των Κοζάκων και τη συνεργασία ορισμένων αντισοβιετικών εθνικιστών με τη ναζιστική γενοκτονία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ουκρανία μετά την εκλογή του Zelenskyy το 2019 έγινε η μόνη χώρα εκτός Ισραήλ με πρόεδρο και πρωθυπουργός που ήταν Εβραίος. (Ο παππούς του Ζελένσκι πολέμησε στον Σοβιετικό Στρατό ενάντια στους Ναζί, ενώ η άλλη οικογένεια πέθανε στο Ολοκαύτωμα.)
Το ότι αυτός ο πρωτοεμφανιζόμενος νέος, που έκανε εκστρατείες κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα μπορούσε από το πουθενά να διεκδικήσει το ανώτατο αξίωμα της χώρας ήταν ανησυχητικό για τον Πούτιν, ο οποίος σιγά-σιγά εξημέρωσε και διέλυσε τη δική του πολιτική αντιπολίτευση στη Ρωσία.
Ο κορυφαίος πολιτικός αντίπαλος του Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι, επίσης κωμικός, σταυροφόρος κατά της διαφθοράς, δηλητηριάστηκε από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες το 2020 με νευροτοξική ουσία που εφαρμόστηκε στα εσώρουχά του. Έδινε μάχη για τη ζωή του όταν του επετράπη υπό τη διεθνή διπλωματική πίεση να φύγει στη Γερμανία για ιατρική περίθαλψη και όταν οι γιατροί εκεί τον έσωσαν, επέλεξε να επιστρέψει στη Ρωσία παρά τον βέβαιο κίνδυνο.
Ο Ναβάλνι, τώρα σε ρωσική φυλακή, κατήγγειλε τη στρατιωτική επιχείρηση του Πούτιν στην Ουκρανία.
Τόσο ο Zelenskyy όσο και ο Navalny φαίνεται να μοιράζονται μια προοπτική ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των πεποιθήσεών τους, ανεξάρτητα από το τι.
«Είναι τρομακτική εμπειρία όταν έρχεσαι να επισκεφτείς τον πρόεδρο μιας γειτονικής χώρας, τον συνάδελφό σου, για να τον στηρίξεις σε μια δύσκολη κατάσταση, (και) ακούς από αυτόν ότι μπορεί να μην τον ξανασυναντήσεις γιατί μένει εκεί και θα υπερασπιστεί η χώρα του μέχρι το τέλος», δήλωσε την Παρασκευή ο Πολωνός πρόεδρος Andrzej Duda.
Πέρασε χρόνο με τον Ζελένσκι την Τετάρτη, λίγο πριν ξεκινήσουν οι μάχες, ένας από τους πολλούς πολιτικούς ηγέτες που συναντήθηκαν με τον Ουκρανό πρόεδρο τον περασμένο μήνα, συμπεριλαμβανομένης της αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Καμάλα Χάρις.
Ο Ζελένσκι ήρθε για πρώτη φορά στην προσοχή πολλών Αμερικανών κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ζελένσκι το 2019 στηρίχτηκε πάνω του για να σκάψει βρωμιά για τον τότε προεδρικό υποψήφιο Μπάιντεν και τον γιο του Χάντερ που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την εκστρατεία επανεκλογής του Τραμπ . Αυτό το «τέλειο» τηλεφώνημα, όπως το ονόμασε αργότερα ο Τραμπ, είχε ως αποτέλεσμα την παραπομπή του Τραμπ από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με την κατηγορία της χρήσης του γραφείου του και την απειλή κράτησης 400 εκατομμυρίων δολαρίων σε εξουσιοδοτημένη στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία, για προσωπικό πολιτικό όφελος.
Ο Ζελένσκι αρνήθηκε να επικρίνει την κλήση του Τραμπ, λέγοντας ότι δεν ήθελε να εμπλακεί στην πολιτική άλλης χώρας.
Η επίθεση του Πούτιν, την οποία ο Ρώσος πρόεδρος χαρακτήρισε «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ξεκίνησε νωρίς την Πέμπτη. Ο Πούτιν αρνιόταν επί μήνες ότι είχε πρόθεση να εισβάλει και κατηγόρησε τον Μπάιντεν ότι προκάλεσε πολεμική υστερία όταν ο Μπάιντεν αποκάλυψε τον αριθμό των ρωσικών στρατευμάτων και όπλων που είχαν αναπτυχθεί κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία – γύρω από την Ουκρανία από τρεις πλευρές.
Ο Πούτιν δικαιολόγησε την επίθεση λέγοντας ότι ήταν για να υπερασπιστεί δύο αποσχισμένες συνοικίες στην ανατολική Ουκρανία από τη «γενοκτονία».
Με τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν μια τέτοια εικόνα της χώρας του, ο Ζελένσκι κατέγραψε ένα μήνυμα στους Ρώσους για να αντικρούσει την ιδέα ότι η Ουκρανία είναι ο επιτιθέμενος και ότι είναι κάθε είδους πολεμοκάπηλος: «Σας είπαν ότι διέταξα μια επίθεση στο Ντονμπάς, για να πυροβολήσω. να βομβαρδίσει, ότι δεν τίθεται θέμα. Υπάρχουν όμως ερωτήματα και μάλιστα πολύ απλά. Να πυροβολήσει ποιον, να βομβαρδίσει τι; Ντόνετσκ;»
Εξιστορώντας τις πολλές επισκέψεις και τους φίλους του στην περιοχή — «Έχω δει τα πρόσωπα, τα μάτια» — είπε, «Είναι η γη μας, είναι η ιστορία μας. Για τι θα τσακωθούμε και με ποιον;»
Εν όψει της ρωσικής εισβολής, ο Ζελένσκι ήταν επικριτικός για τις ανοιχτές και λεπτομερείς προειδοποιήσεις του προέδρου Τζο Μπάιντεν για τις προθέσεις του Πούτιν, λέγοντας ότι ήταν πρόωρες και θα μπορούσαν να προκαλέσουν πανικό. Στη συνέχεια, μετά την έναρξη του πολέμου, επέκρινε την Ουάσιγκτον ότι δεν έκανε περισσότερα για να προστατεύσει την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της υπεράσπισης της στρατιωτικής ή επιτάχυνσης της προσπάθειάς της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Ο Zelenskyy και η σύζυγός του, Olena, αρχιτέκτονας, έχουν μια κόρη 17 ετών και έναν γιο 9 ετών. Είπε αυτή την εβδομάδα ότι παρέμειναν στην Ουκρανία, χωρίς να συμμετέχουν στην έξοδο κυρίως γυναικών και παιδιών προσφύγων που αναζητούν ασφάλεια στο εξωτερικό.
«Ο πόλεμος μετέτρεψε τον πρώην κωμικό από επαρχιακό πολιτικό με αυταπάτες μεγαλείου σε έναν καλόπιστο πολιτικό», έγραψε την Παρασκευή η Μελίντα Χάρινγκ του Κέντρου Εξωτερικών Υποθέσεων Ευρασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου.
Αν και μπορεί να κατηγορηθεί για το ότι δεν πραγματοποίησε τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις αρκετά γρήγορα και ότι σέρνει τα πόδια του για να σκληρύνει τα μακρά σύνορα της Ουκρανίας με τη Ρωσία τον τελευταίο χρόνο, είπε ο Χάρινγκ, ο Ζελένσκι «έδειξε ένα άκαμπτο άνω χείλος. Έχει επιδείξει τεράστιο σωματικό θάρρος, αρνούμενος να καθίσει σε ένα καταφύγιο αλλά αντ’ αυτού ταξιδεύει ανοιχτά με στρατιώτες και έναν ακλόνητο πατριωτισμό που λίγοι περίμεναν από έναν Ρωσόφωνο από την ανατολική Ουκρανία».
«Προς μεγάλη του τιμή, ήταν αεικίνητος».