Βουλγαρία: Γιατί ανοίγουν τα σχολεία 15 Σεπτεμβρίου;

Κάθε χρόνο, την παραμονή της 15ης Σεπτεμβρίου, τίθεται το περίεργο ερώτημα: Γιατί ακριβώς αυτή την ημερομηνία ξεκινά η σχολική χρονιά στη Βουλγαρία, αν ήταν πάντα έτσι και πώς προχωρούσε η σχολική διαδικασία; Η απάντηση δίνεται από ιστορικά στοιχεία για την έναρξη και το τέλος της σχολικής χρονιάς στα βουλγαρικά εδάφη πριν και μετά την Απελευθέρωση (1878) και στη σύγχρονη Βουλγαρία, τα οποία περιέχονται σε εκθέσεις, κανόνες, κανονισμούς και άλλα έγγραφα που φυλάσσονται στο Εθνικό Μουσείο Παιδείας στο Γκάμπροβο.

Αναπαράσταση εκκλησιαστικού σχολείου στο Εθνικό Μουσείο Παιδείας – Γκάμπροβο

«Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης στα εκκλησιαστικά σχολεία, που δημιουργήθηκαν τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα, το σχολικό έτος δεν συνδέονταν με μια συγκεκριμένη ημερομηνία – λέει ο ιστορικός Βεσελίν Λάζαροφ, γενικός επιμελητής στο μουσείο. – Κατά τόπους διδάσκεται μόνο το χειμώνα, σε άλλα – όλο το χρόνο, και το σχολείο κλείνει τις πόρτες του μόνο στις εκκλησιαστικές αργίες. Αργότερα, στα κοσμικά σχολεία δεν υπάρχει επίσης ακριβής ημερομηνία έναρξης και τέλος της σχολικής χρονιάς.»

Από τα μέσα του 19ου αιώνα ξεκίνησε η σύνταξη σχολικών κανόνων που καθιέρωσαν και μια πιο συγκεκριμένη σχολική χρονιά. Ξεκινά τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου και τελειώνει τον Ιούνιο και για τα παιδιά που ασχολούνται με αγροτικές εργασίες η εκπαίδευση ξεκινά 2-3 μήνες αργότερα.

Αναπαράσταση κοσμικού σχολείου στο Εθνικό Μουσείο Παιδείας – Γκάμπροβο

Το ζήτημα της διάρκειας του έτους επιλύθηκε σταδιακά στα διδασκαλικά και επισκοπικά συμβούλια τη δεκαετία του 1870. Στο συνέλευση στο Σούμεν το 1873 καταρτίστηκε το «Καταστατικό των αγροτικών σχολείων», σύμφωνα με το οποίο το σχολικό έτος για αυτά τα παιδιά έπρεπε να είναι 9 μήνες. Στη συνέλευση αυτή γίνεται δεκτή ως υποχρεωτική η πρωτοβάθμια εκπαίδευση των παιδιών και η έναρξη της σχολικής χρονιάς στις 15 Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά την Ημέρα του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).

Σελίδες από το Βιβλίο των Ωρών, 1825

«Μετά την Απελευθέρωση, η παράδοση δεν διακόπτεται – συνέχισε ο Βεσελίν Λάζαροφ σε συνέντευξή του στο Ράδιο Βουλγαρία. – Οι νομοθετικές πράξεις σταδιακά οικοδομούν, διαμορφώνουν και ρυθμίζουν τον σχολικό οργανισμό που υπάρχει ακόμη και σήμερα. Το 1879 ορίστηκε η 1η Σεπτεμβρίου ως έναρξη της σχολικής χρονιάς. Την επόμενη χρονιά αποφασίστηκε η διάρκειά της να είναι 10 μήνες στις πόλεις και από 7 έως 8 μήνες στα χωριά, λόγω της συμμετοχής των παιδιών σε αγροτικές δραστηριότητες. Αυτό το νομικό πλαίσιο διατηρήθηκε μέχρι το 1885».

Δημόσια εξέταση στο σχολείο του Γκάμπροβο στο τέλος του σχολικού έτους

Την εποχή του Υπουργού Παιδείας Στογιάν Ομαρτσέβσκι πραγματοποιήθηκαν ορισμένες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το σχολικό έτος για τις πόλεις πρέπει να ξεκινά στις 15 Σεπτεμβρίου και να τελειώνει στις 12 Ιουλίου, για τα αγροτικά σχολεία τελειώνει ένα μήνα νωρίτερα – στις 15 Ιουνίου.

Ο δάσκαλος Ιβάν Στάνεφ ξεκινά τη σχολική χρονιά με την τάξη του στο χωριό Ντραγκάνοβο, 1904/05

«Υπήρξε μια αλλαγή το 1952 που σχετιζόταν με το πλαίσιο της σχολικής χρονιάς υπό την επίδραση του εκπαιδευτικού συστήματος στη Σοβιετική Ένωση – από 1 Σεπτεμβρίου έως 30 Μαΐου. Το μοντέλο αποδεικνύεται ανεφάρμοστο στο βουλγαρικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει μακρόχρονη παράδοση – εξηγεί ο Βεσελίν Λάζαροφ – και από το 1957 μέχρι σήμερα, η έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι στις 15 Σεπτεμβρίου.

Η ημερομηνία στο πιστοποιητικό από το Γυμνάσιο Ποπόβσκα είναι η προτελευταία ημέρα του σχολικού έτους – 12 Ιουνίου 1950

Το 2011 ο τότε υπουργός Παιδείας έκανε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να επαναφέρει την παλιά ημερομηνία 1ης Σεπτεμβρίου. Μια άλλη πρόταση να ξεκινήσει η σχολική χρονιά από την 1η και ή την 7η Σεπτεμβρίου έγινε το 2022. Όμως οι μαθητές θα περάσουν ξανά το κατώφλι του σχολείου σήμερα, στις 15 Σεπτεμβρίου.

Μαθητές Γ ́ τάξης του σχολείου «Αγ. Αγ. Κύριλλος και Μεθόδιος», Γκάμπροβο. Πρώτη μέρα στο σχολείο – 15 Σεπτεμβρίου 1980

Φωτογραφίες: Εθνικό Μουσείο Παιδείας – Γκάμπροβο