ΥΠΕΞ – Αθήνα
Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας κατά την διάρκεια της κοινής συντευξης Τύπου με τη βουλγάρα ομολογό του Εκατερίνα Ζαχάριεβα, έστειλε νέο μήνυμα στην Τουρκία δηλώνοντας για μια ακόμη φορά, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να ανεχθεί τετελεσμένα όσον αφορά την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Η Εκατερίνα Ζαχάριεβα προειδοποίησε από την πλευρά της, ότι η κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και για την περιοχή και όλη την ΕΕ. Παράλληλα, εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη της για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για ένα μνημείο τεράστιου ιστορικού συμβολισμού, το οποίο μαρτυρά τον διάλογο διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών.
Επίσης, οι Νίκος Δένδιας και Εκατερίνα Ζαχάριεβα συζήτησαν και το άνοιγμα ενός δεύτερου σημείου επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, μεταξύ Ελλάδας και Βαλκανίων.
Νίκος Δένδιας
Οι σχέσεις μας είναι σχέσεις γειτόνων, εταίρων και συμμάχων. Είναι σχέσεις εξαιρετικές, σε όλους τους τομείς. Βασίζονται σε στέρεους δεσμούς που έχουν σφυρηλατηθεί στη βάση της αποδοχής των ευρωπαϊκών αξιών και της αποδοχής του διεθνούς δικαίου.
Σήμερα, πραγματοποιήσαμε μία αποτίμηση της πορείας των όσων συμφωνήσαμε τον Φεβρουάριο στην Αλεξανδρούπολη, στο 4ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, παρουσία των δύο Πρωθυπουργών, του κ. Borisov και του Κ. Μητσοτάκη.
Έχει δοθεί, πλέον, η απαραίτητη θεσμική ώθηση στη διμερή συνεργασία, σε όλους τους τομείς: στην ενέργεια, στην οικονομία, στις υποδομές, στην παιδεία, τον πολιτισμό, την πολιτική προστασία, τη διασυνοριακή και αστυνομική συνεργασία.
Συζητήσαμε, επίσης, σήμερα τα θέματα της ΕΕ, μετά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου, όπως και τα θέματα της γειτονιάς μας.
Μιλήσαμε για την πανδημία, τον αντίκτυπο που έχει στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας, και για τις προσπάθειες των δύο χωρών για επιστροφή στην ομαλότητα. Τις ευκαιρίες που μπορούν να ανοιχθούν για τις χώρες μας μέσα από την κρίση, μέσα από την προσπάθεια της ΕΕ για να έχει αυτοδύναμη πρόσβαση στις απαραίτητες παραγωγικές διαδικασίες που χρειάζονται για την επιβίωσή της.
Όσον αφορά τον Covid, αισιοδοξώ ότι τα υγειονομικά πρωτόκολλα που έχουμε θέσει σε εφαρμογή θα συμβάλλουν με ασφάλεια στην πλήρη αποκατάσταση της διασυνοριακής επικοινωνίας.
Η Ζαχάριεβα έθεσε και στον Πρωθυπουργό και σε εμένα, την απόλυτη ανάγκη για το άνοιγμα ενός δεύτερου σημείου επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, μεταξύ Ελλάδας και Βαλκανίων, μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης στα βόρεια σύνορα. Ο Πρωθυπουργός υποσχέθηκε στην κα Zaharieva ότι θα ασχοληθεί ειδικά και θα εξετάσει αυτό το ζήτημα. Το ζήτημα, δηλαδή, να ανοίξουμε την δίοδο στη Νυμφαία.
Πέραν αυτού, συζητήσαμε θέματα που άπτονται των πολυμερών σχημάτων συνεργασίας στα οποία και οι δυο χώρες συμμετέχουμε. Γιατί, και Ελλάδα και Βουλγαρία, είμαστε παράγοντες της σταθερότητας και της ανάπτυξης στην περιοχή μας και είμαστε αρωγοί στην πορεία των γειτόνων μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση -των βαλκανικών γειτόνων μας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας- πάντοτε βεβαίως, υπό όρους τήρησης της αιρεσιμότητας.
Η ένταξη αυτών των χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία στρατηγική επιλογή, που οδηγεί σε σταθερά Βαλκάνια.
Αναφερθήκαμε στο Φόρουμ της Θεσσαλονίκης, στις δυο Συνόδους που είχαμε και στην πρόθεσή μας να συγκαλέσουμε και άλλη συνάντηση που θα σχετίζεται με την πορεία των υπολοίπων βαλκανικών χωρών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θίξαμε το μεταναστευτικό. Είμαστε και οι δυο χώρες, Ελλάδα και Βουλγαρία, χώρες πρώτης γραμμής, είμαστε προστάτες των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συζητήσαμε και για όλα τα ζητήματα του μεταναστευτικού. Φτάσαμε σε κάτι ιδιαίτερα δυσάρεστο. Το γεγονός ότι η συνάντησή μας λαμβάνει χώρα στη σκιά του ιστορικού ατοπήματος της τουρκικής ηγεσίας να αλλοιώσει το καθεστώς ενός εμβληματικού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς: της Αγίας Σοφίας.
Και σε αυτό το θέμα η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν ταυτόσημες απόψεις. Άλλωστε, πάντοτε εξηγώ ότι το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι το απολύτως αντίθετο μιας ελληνοτουρκικής διαφοράς. Είναι μια λάθος αντίληψη της Τουρκίας για τον τρόπο που χειρίζεται τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στο έδαφός της.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται ώστε η παγκόσμια κοινότητα να παραμείνει ευαισθητοποιημένη στο μεγάλο αυτό ζήτημα: το ζήτημα μιας ασέβειας οικουμενικών διαστάσεων απέναντι στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, στην πολιτιστική κληρονομιά όλου του πλανήτη.
Επίσης, ενημέρωσα τη συνάδελφό μου και μιλήσαμε για τη συνεχιζόμενη τουρκική παραβατικότητα στην περιοχή. Στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Για τη συμπεριφορά της Τουρκίας που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και τις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας παντού στην περιφέρειά της: απέναντι στην Κύπρο, στη Συρία, στο Ιράκ, ακόμη και στη Λιβύη.
Παρά τα σαφή μηνύματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διεθνούς κοινότητας, η Τουρκία επιμένει σε παράνομες συμπεριφορές που υπονομεύουν την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Τόνισα στην ομόλογό μου ότι, μόνο ο πλήρης σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας και των κανόνων καλής γειτονίας, μπορούν να εγγυηθούν τη σταθερότητα στην περιοχή.
Η Ελλάδα έχει επανειλημμένως τονίσει ότι θα εργάζεται προς την κατεύθυνση αυτή, προς την εφαρμογή των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Άλλωστε, ήδη συζητήσαμε για το θέμα αυτό στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών.
Είχα, επίσης, την ευκαιρία να πω στη συνάδελφό μου ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να ανεχθεί τετελεσμένα όσον αφορά την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Ήθελα να καταστήσω στην κα Ζαχάριεβα όπως και σε όλους τους άλλους συνομιλητές μου απολύτως σαφή την ελληνική θέση στο ζήτημα αυτό.
Εκατερίνα Ζαχάριεβα
Η Εκατερίνα Ζαχάριεβα επισήμανε πως η σημερινή επίσκεψή της στην Αθήνα είναι η πρώτη της στην περιοχή μετά την επανεκκίνηση των ταξιδιών μετά από το πρώτο κύμα του κορονοϊού και ότι η επίσκεψη αυτή συμπίπτει με τα 140 χρόνια διπλωματικών σχέσεων.
Υπογράμισε, ότι όσα έχουν επιτύχει η Ελλάδα και η Βουλγαρία ως στρατηγικοί εταίροι μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα -όχι μόνο για την περιοχή αλλά και για όλο τον κόσμο- πως, όταν υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και βούληση μπορούν να ξεπεραστούν οι συσσωρευμένες ιστορικές αντιθέσεις.
Η Ζαχάρεβα τόνισε ακόμη πως η Ελλάδα είναι από τους πιο σημαντικούς εταίρους της Βουλγαρίας και σημείωσε πως τις δύο χώρες συνδέουν όχι μόνο τα κοινά έργα υποδομής και η ενέργεια, αλλά και οι επιχειρηματικές και εμπορικές σχέσεις. Η Ελλάδα είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος της Βουλγαρίας, τόνισε χαρακτηριστικά. Εν συνεχεία έδωσε έμφαση στην κατασκευή του Διασυνδετήριου Αγωγού (IGB), εκφράζοντας την αποφασιστικότητα της Βουλγαρίας να τηρήσει την προθεσμία για την αποπεράτωσή του.
H βουλγάρα ΥΠΕΞ εξέφρασε από την πλευρά της, πλήρη αλληλεγγύη της Βουλγαρίας στην Ελλάδα και στην Κύπρο όσον αφορά την κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, στέλνοντας το μήνυμα ότι τα κυρίαρχα δικαιώματα όλων των κρατών-μελών της ΕΕ πρέπει να τηρούνται, καθώς και οι κανόνες της διεθνούς νομιμότητας.
Επίσης, προειδοποίησε ότι η κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και για την περιοχή και όλη την ΕΕ, Εξωτερικών της Βουλγαρίας και εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης.
Επιλέον, η ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη της για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για ένα μνημείο τεράστιου ιστορικού συμβολισμού, το οποίο μαρτυρά τον διάλογο διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών και πως «επιμένουμε να διαφυλαχθεί η οικουμενική, ιστορική αξία του μνημείου αυτού, ως μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε πως «έχουμε συμφέρον να κρατήσουμε την Τουρκία συνεπή στις διεθνείς υποχρεώσεις της και στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου». Δυστυχώς, παρατήρησε, «έχουμε τέτοιες αφορμές για το αντίθετο».