Το Χριστόψωμο αποτελεί ένα από τα παλαιότερα έθιμα των Χριστουγέννων στην Ελλάδα. Η παράδοση μάλιστα, το θέλει να προέρχεται από τη Θράκη.
Σύμφωνα με την παράδοση, στη Θράκη, την παραμονή των Χριστουγέννων η νοικοκυρά του σπιτιού, αφού τελείωνε όλες τις δουλειές του σπιτιού, έφτιαχνε το γλυκό αυτό ψωμάκι, το οποίο πάντοτε φρόντιζε να στόλισει με σταφίδες και καρύδια.
Στη μέση του Χριστόψωμου άναβε ένα κερί, ενώ ο πατέρας θυμιάτιζε το σπίτι, το κάθε μέλος της οικογένειας χωριστά και το στάβλο, καθότι επρόκειτο για μια προσφορά που συμβολίζει την καλή υγεία των ζώων αλλά και την καρποφορία του εδάφους για τους αγρότες.
Όταν έφτανε η σειρά του μικρότερου παιδιού, ο πατέρας κρατούσε το Χριστόψωμο πάνω από το κεφάλι του και το παιδί χοροπηδούσε τρεις φορές προσπαθώντας να κόψει στα δύο το τσουρέκι.
Στη συνέχεια, ο πατέρας έκοβε το πρώτο κομμάτι για τον Χριστό, το δεύτερο για το σπίτι και τα υπόλοιπα για το κάθε μέλος της οικογένειας (περίπου όπως κόβουμε και τη σημερινή βασιλόπιτα).
Μάλιστα, αυτή η κίνηση θα μπορούσαμε να πούμε πως συμβολίζει τη Θεία Οικονομία, όπου ο Χριστός έδωσε απλόχερα τον άρτο της ζωής στην ανθρωπότητα.
Επίσης, υποδηλώνει την ενότητα των μελών της Εκκλησίας και των λαών μεταξύ τους, όπως οι κόκκοι του σιταριού που ενώνονται και αποτελούν το ψωμί. Με τον ίδιο τρόπο όλη η ανθρωπότητα ενώνεται υπό τον Χριστό.
Το έθιμο ήθελε το τραπέζι να παραμένει στρωμένο και μετά το τέλος του γεύματος, ώστε να δειπνήσει και η Παναγία.
Η παράδοση για το Χριστόψωμο διαφέρει από περιοχή σε περιοχή.
Έτσι, ενώ το σχήμα του είναι στρογγυλό, στην Ιθάκη είναι μακρόστενο σχηματίζοντας τη μορφή του νεογέννητου Χριστού. Στη Σπάρτη, από την άλλη πλευρά, έχει το σχήμα του σταυρού.
Στην Πετρούσα της Δράμας πάνω στο μεγαλύτερο Χριστόψωμο τοποθετείται ένα μικρότερο, όπου το μεγάλο συμβολίζει τη σπηλιά της γέννησης και το μικρό τον ίδιο το Χριστό.
Στην Κρήτη, οι γυναίκες ζυμώνοντας το Χριστόψωμο συνηθίζουν να λένε: «Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει». Στις περιοχές της Κορινθίας, τοποθετούν στο Χριστόψωμο φλουρί που συμβολίζει την καλοτυχία σε όποιον το βρει.
Στην Κεφαλονιά, όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι του πιο ηλικιωμένου μέλους, το οποίο κόβει και μοιράζει το Χριστόψωμο. Τέλος, στη Στερεά Ελλάδα, μετά τη λειτουργία των Χριστουγέννων ο ιερέας επισκέπτεται ένα -ένα τα σπίτια των πιστών και ευλογεί τα Χριστόψωμά τους.
Να σημειώσουμε πως η κοπή του Χριστόψωμου πραγματοποιείται είτε το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, είτε το μεσημέρι ανήμερα των Χριστουγέννων.